Ad Valvas 2006-2007 - pagina 152

W E T E N S C H A P

PAGINA 8

Mozaïeksubsidies aan de VU

Niet voor kaaskoppen

Psycholoog Linh Lan Phan:

Wetenschapsfilosoof Delene Engelbrecht

'Emotie tussen groepen is niet echt goed te nneten'

De wondere wereld van het patent

Linh Lan Phan (33) werkte in haar thuisland Vietnam voor een reisorganisatie en later voor een handelsbedrijf. Zes jaar geleden wilde ze psychologie studeren. "Maar in Azië kun je dat nauwelijks", vertelt ze. Dus gmg ze in Europa studeren. Daar had ze eerder al eens een tijd rondgereisd, en Frankrijk was haar wel bevallen. "Alleen hebben ze daar geen Engelstalige opleidingen." In Duitsland hebben ze die wel, "maar ik had het gevoel daar te veel uit de toon te vallen." Het werd daarom Nederland, Utrecht, om precies te zijn. "Ik kreeg colleges over emotie van Nico Fnjda, waardoor ik erg gegrepen werd." Om een lang verhaal kort te maken: nu onderzoekt ze groepsemoties aan de VU. "Ik kijk hoe binnen een bepaalde groep emoties ten aanzien van een andere groep worden beïnvloed door hun sociale identiteit te veranderen en door contact met elkaar." Dat doet ze door in een psychologielaboratonum proefpersonen spelletjes te laten doen op de computer. "Bijvoorbeeld door iemand te laten spelen met twee virtuele partners. Ieder heeft tien munten en er is één regel: dat wanneer je de ander een munt geeft, hij er twee ontvangt. Andersom ook: geeft hij jou een munt, dan knjg je er twee. Vertrouw je elkaar, dan geef je elkaar dus munten en word je er beter van. Vertrouw je elkaar niet, dan blijft iedereen even arm." Het uitgangspunt van haar onderzoek is een hypothese: in bepaalde situatie zullen mensen vooral leden van hun eigen groep bevoordelen en negatief reageren op mensen van een andere groep. Maar deze negatieve emoties zullen minder sterk zijn als mensen zichzelf en de andere groep als delen van een groter geheel zien. En naarmate ze de leden van andere groepen beter leren kennen, zal die neiging tot favontisme verdwijnen. Door de hypothese te testen op een kleine, kunstmatig gevormde groep, hoopt Lan Phan iets te kunnen zeggen over de veel grotere groep die onze samenleving is. "De beoordelmgscommissie van NWO vindt mijn onderzoek erg relevant en dat is het natuurlijk ook", zegt Lan Phan. "In Nederland hebben lange tijd veel onderhuidse spanningen tussen verschillende culturele groepen bestaan, die met de moord op Theo van Gogh tot uitbarsting zijn gekomen." "Er IS wel een technisch probleem met mijn onderzoek", aldus Lan Phan. "Emotie IS namelijk niet echt goed te meten, omdat er allerlei schakeringen zitten tussen bijvoorbeeld woede en gemoedsrust. Misschien moeten we wel een heel nieuwe definitie vmden voor de emoties tussen groepen."

Delene Engelbrecht (32) is geboren in Sasolburg en opgegroeid in Secunda, Zuid-Afrika. Tijdens een rondreis door Europa werd ze verliefd op een Iranier die in Nederland woonde. Daar is ze inmiddels mee getrouwd. Ze hebben een dochtertje van negen maanden. Aan de VU heeft ze biologie gestudeerd en met haar scriptie over bemesting van de oceanen om het broeikaseffect tegen te gaan (slecht idee, aldus Engelbrecht) werd ze m 2001 genomineerd door de jury van de Nationale Scriptieprijs ('Een topper'). Ze kreeg uiteindelijk de tweede pnjs. Maar het idee dat ze ergens m een laboratorium haar hele carrière bezig zou zijn met een molecuul, leek haar niet aantrekkelijk. "Biologie is heel erg op het kleine gericht", zegt ze. Je ziet vaak niet eens iets, je moet alles maar aannemen. Na jaren centnfugeren, celwanden omslaan, isoleren hebben biologen dan emdelijk een stipje op papier en daar zijn ze heel erg blij mee." Voor buitenstaanders is het moeilijk uit te leggen dat je dan iets 'waars' hebt ontdekt. Engelbrecht koos voor de bredere context van de wetenschapsfilosofie. Inmiddels is ze bezig te promoveren. "Dat zou nooit zijn gebeurd als ik in de biologie was gebleven." Engelbrecht houdt zich bezig met de wondere wereld van het wetenschappelijke patent, het alleenrecht op een uitvinding. Daarbij spelen wetenschapsfilosofische kwesties een belangrijke rol, zoals de vraag wat een geïsoleerd gen is; een ontdekking of een uitvinding. "Als het iets kunstmatigs is, mag je het patenteren", legt Engelbrecht uit. "Maar wat is precies 'natuurlijk', en wat 'kunstmatig'? Wat is het verschil tussen een ontdekking en een uitvinding? In de biologie bestaat er een alternatief voor het patent: de open source biology. Daarbij mag iedereen gebruikmaken van bepaalde verworven kermis, mits hij eventuele aanpassingen of verbeteringen ook weer met iedereen deelt. Wat patentering betreft gaat het m de filosofie vooral over ethische kwesties. "Maar bezien vanuit het perspectief van de wetenschapsfilosofie is er echter heel weinig onderzoek gedaan naar het patenteren", aldus Engelbrecht, die benadrukt dat ze wetenschapsfilosoof en geen ethicus is. Alleen haar begeleider, VU-filosoof Hans Radder, heeft enig baanbrekend werk op dat gebied gedaan. De NWO-beoordelingscommissie is zeer enthousiast over Engelbrechts onderzoeksvoorstel: 'Uitstekend; een goed georganiseerd, uitvoerbaar en methodologisch goed onderbouwd project. Dit is opwindend filosofisch onderzoek dat belangrijke gevolgen zal hebben voor patentering.'

I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen