Worsteling naar waarheid - pagina 51

DE B E O O R D E L I N G

EN K E R S T E N I N G

DOOR

VOLLENHOVEN

dat lag ongetwijfeld ten dele aan het feit dat het onderwerp Kohnstamm bijzonder interesseerde; daarbij kwam echter de buitengewone voorkomendheid waarmee deze Israëliet zonder bedrog ieder tegemoet trad die zich met de verhouding van Woordopenbaring en wetenschap bezighield. 2 2

Vollenhoven besloot toen om het onderwerp drastisch in te perken: hij zou alleen de filosofie van de wiskunde behandelen. Hierdoor zou het proefschrift minder groot worden, wat een besparing opleverde. 2 3 Maar de wijsbegeerte der wiskunde van theïstisch standpunt zou alsnog een proefschrift van 4 4 4 pagina's opleveren...

A C H T E R G R O N D E N : D U A L I S M E EN

INTUÏTIE

In zijn proefschrift probeerde Vollenhoven de wijsbegeerte der wiskunde in te lijven in een christelijke levensvisie. 2 4 Hij ging daarbij uit van het theïsme, door h e m gedefinieerd als 'de wijsbegeerte die God wil dat we hebben zullen, het ideaal [...], waarnaar we behooren te streven'. 2 5 Om een heldere blik op de wiskunde te krijgen, onderzocht Vollenhoven de vraag hoe wiskunde zich verhoudt tot de logica enerzijds en de natuurkunde anderzijds. Deze opzet had Vollenhoven aan Immanuel Kant ontleend. Het probleem waar Kant mee worstelde, was de tegenstelling tussen rationalisten, die dachten dat echte kennis alleen te verkrijgen is door redeneren, en empiristen, die geloofden dat de waarneming essentieel was om kennis te verkrijgen. Kant weigerde om één van beide richtingen te kiezen, maar probeerde een verbinding tussen rede en waarneming te vinden. Hij deed dat door kennis in te delen in vier categorieen. Het eerste onderscheid was of je geen waarneming voor de kennis nodig had (a priori) of wel (a posteriori). Het tweede onderscheid was of je de kennis had verkregen door logisch te redeneren (analytisch) of dat je essentieel meer te weten was gekomen (synthetisch). Voor analytische kennis heb je per definitie geen waarneming nodig: analytisch a posteriori bestaat niet. Voorbeelden: 'Een vrijgezel is ongehuwd' is analytisch en a priori; ' S o m m i g e voorwerpen zijn zwaar' is synthetisch en a posteriori. Het bijzondere van Kants filosofie was, dat hij ook geloofde dat er

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen