De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 66

C H R I S T E LI J K - N A T I O N A A L

kon resulteren in een Zuid-Afrikaanse Akademie die 'zal zijn een inrichting van Overheidswege', en dus even 'beginselloos' als de andere, neutrale universiteiten.' 84 In 1891 legde hij er opnieuw alle nadruk op, dat die neutraliteit juist niet beginselloos is: het leidt mensen op 'die land en volk ongemerkt, maar met vaste hand, van God en zijn recht afleiden'. 185 Eén van de vaste elementen van de beeldvorming rondom Kuyper en Zuid-Afrika is, dat vriend en vijand hem het peetvaderschap toedichten van het christelijk-nationaal onderwijs in Zuid-Afrika, en alle problemen die dat in de twintigste eeuw opgeleverd heeft, met DuToit als zijn tovenaarsleerling. De relatie tussen Kuyper en DuToit was echter heel wat meer ingewikkeld, zoals we zagen. De botsing tussen Kuyper en Du Toit was meer dan een ruzie tussen twee karaktervolle heren. Op zich was gezien hun samenwerking voordien niet onbegrijpelijk, dat Du Toits omarming van het plan-Fruin Kuyper in de gordijnen joeg. Dat DuToit steeds door bleef verzekeren dat het plan-Fruin in de praktijk niet zo bezwaarlijk was, omdat hij natuurlijk 'in de meeste gevallen persoonlijk zal geraadpleegd worden' en de v u zal aanbevelen, had voor Kuyper geen enkele geloofwaardigheid. 186 Maar het ging ook niet alleen om studenten voor de v u . In wezen ging het over de band tussen Nederland en Zuid-Afrika. Voor Kuyper behoorden Nederlanders en Afrikaners beiden tot de éne gereformeerde Nederlandse natie. Stamverwant en geestverwant ineen. Eén strijd bond hen - tegen het onnationale liberalisme. Dus moesten ook de onderlinge eenheid en steun voorop staan. Juist op een van de meest centrale punten in die gemeenschappelijke strijd, in de onderwijszaak, verzaakte Du Toit die eenheid echter. Mettertijd ontdekte Kuyper steeds meer verkeerde elementen in diens optreden. Bijvoorbeeld de ijver voor het Afrikaans en tegen het Nederlands. De nadruk op het Afrikaans ('eene platte spreektaal' volgens Kuyper, 'een soort van bedorven Nederlands' 187 ) verzwakt de eenheid. Voorts meldden steeds meer berichten uit Transvaal, dat Du Toit zich steeds meer anti-Hollands uitte en op voet van oorlog met de Hollanderfactie in Pretoria stond. Langzamerhand kwam Kuyper tot de conclusie: bij Du Toit staat niet het gemeenschappelijk geloof centraal, maar het Afrikaner nationalisme. Een bewijs vormde voor Kuyper Du Toits voortgezette betrokkenheid bij de Afrikaner Bond, ook na-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen