De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 38

BEGINSELEN

Zuid-Afrika binnen de

nzav:

'Mijn hoofddoel is: aansluiting tusschen

het betere deel der Hollandsche en der Z. Afr. bevolking'. 74 De toelichting op het programma, die Di Patriot van hem vroeg (en die pas in februari 1884 afgerond werd), zou 'natuurlijk met gebruiking van uwe toelichting' opgesteld worden. De geschiedschrijving heeft uit deze erkende horigheid van Du Toits Program aan Abraham Kuyper vergaande conclusies getrokken. Du Toit heeft de Afrikaners bekend gemaakt met het neocalvinisme, en dat werd dan ook de ideologische kern van het Afrikaner nationalisme, want 'this neo-Calvinism was clearly tailored to fit Nationalist Afrikaner prejudices'. 75 Ook voorstanders van het beleid van afzonderlijke ontwikkeling noemden dit later een uitvloeisel van het neocalvinistisch denken, in het bijzonder van Kuypers soevereiniteit in eigen kring. 76 De stelligheid van deze conclusies is overigens onevenredig aan de aandacht die geschonken is aan de bestudering en vergelijking van de beginselprogramma's van Kuyper en Du Toit.77 Hadden die dezelfde boodschap en functie? Was Du Toit een slaafse geestverwant van Kuyper? Ongeveer de helft van Du Toits Program van Beginselen was inderdaad letterlijk overgenomen van Kuyper. Om te beginnen de artikelen over het kenmerk en fundament van de christelijke politiek: het gezag van God en Zijn ordonnantiën op staatkundig terrein en de gehoorzaamheid van de overheid daaraan, en die over de eigen taak en werking van een christelijke overheid (inclusief haar onderscheid van de kerk).78 Voorts enkele artikelen over een aantal belangrijke afgeleide principes: over het onderwijs (neutraal, openbaar onderwijs als aanvulling op het bijzonder onderwijs), over de rechtspraak, de handhaving van de publieke eerbaarheid, openbare gezondheid, financieel beleid en belastingheffing. 79 Korter verwoord dan in Kuypers Program maar inhoudelijk identiek waren de artikelen die de staat expliciet verbieden zich te bemoeien met de interne zaken van de kerken, en over de zelfstandigheid van de partij.80 Al deze artikelen verwoordden de hoofdlijnen van de antirevolutionaire staatsleer, ontleend aan een sterk normatieve, politieke filosofie. Dit stempelde dit Program tot iets ongekends in Zuid-Afrika, zoals Davenport in zijn standaardwerk van de geschiedenis van de Afrikaner Bond aangeeft. 81

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen