Augustinus' werk over de christelijke wetenschap - pagina 15

door de studie der vrije kunsten te poneeren als propaedeuse tot de philosophie, heeft deze opvatting de verdere oudheid door voor juist gegolden ). Vooral de jongere Stoa heeft haar op den voorgrond gesteld en i n een zijner brieven zet Seneca haar uitvoerig, zich aansluitend aan Posidonius, u i t e e n ) . In den lateren keizertijd echter heeft zij geen z i n meer: het onderwijs i n de philosophie is, we zagen het straks reeds bij Quintilianus, naar den grammaticus verwezen. D e artes liberales met inbegrip der philosophie vormen nog wel de basis, waarop de rhetor kan verder bouwen, maar naarmate de rhetorica haar werkelijke beteekenis verliest en overgaat i n de materieel arme declamatio, winnen de artes aan beteekenis en vinden zij meer en meer hun doel i n zichzelf. D i t doel nu, dezen Selbstzweck, ontneemt Augustinus haar; hij brengt ze terug tot hun dienende positie. M a a r terwijl ze vroeger dienden als propaedeuse tot de philosophie, vormen ze bij Augustinus te zamen met de philosophie de voorschool tot de studie der Schrift. M e t andere woorden temidden van de onderling zoozeer verschillende opvattingen der Christenen aangaande de waarde en de beteekenis der heidensche wetenschappen poneert Augustinus de stelling, dat de cyclus dezer wetenschappen, mits gezuiverd van alle superstitieuze elementen, een geschikte propaedeuse vormt voor den Christen, die zich aan hoogere studiën, i n casu de Schriftstudie, w i l w i j d e n ) . Theoretisch markeert deze opvatting het eindpunt van de heidensche cultuur: zij wordt hier gefixeerd en al wat zij goeds en waars i n zich heeft, wordt i n dienst gesteld van de Christelijke wetenschap, de doctrina Christiana, die nog rijke beloften van verdere ontwikkeling i n zich draagt. T y p i s c h is dan ook de wensch van Augustinus, dat de bruikbare resultaten der heidensche wetenschappen zullen worden vastgelegd i n handboeken, die van dienst kunnen zijn bij het Bijbelo n d e r z o e k ) . Practisch echter werkt Augustinus' gedachte eerst een eeuw later door. Cassiodorus, ,,un homme d'esprit et de coeur", zooals B o i s s i e r hem n o e m t ) , is het, die omstreeks 535 i n samenwerking met den paus Agapitus te Rome een school w i l stichten ) met een propaedeuse, zooals Augustinus die had ontworpen en die, als het plan door oorlogsrumoer niet kan doorgaan, zijn gedachten vastlegt i n een boek ,,de institutione divinarum litterarum", waaraan hij, 48

49

50

51

60

61

17

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen