Tiende Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag - pagina 30

XXVIII

kerk en natie, kerk en maatschappij, kerk en staat voortaan niet meer samen. En vanzelf moest dan nu de vraag worden, ook met toepassing op de wetenschap, hoe nu de betrekking zijn zou tusschen die onderscheidene levenskringen: eenerzijds de kerk met al het tot haar behoorende, en anderzijds het nationale, het maatschappelijke, bet staatkundige, het op eenig gebied van kunst of wetenschap verworvene, enz. Vier oplossingen zijn hier mogelijk, vooral in de 16e eeuw scherp tegenover elkander staande, Rome was er toen reeds sedert lang op uit geweest, al dat buitenkerkelijke zooveel mogelijk op kerkelijk gebied over te plaatsen, onder kerkelijke leiding en hoogheid. Het Humanisme wilde daarentegen juist het buitenkerkelijke en ten slotte zelfs het anti-kerkelijke oppermachtig doen heerschen. De Dooperscben, in strenge afzondering heil zoekende, stelden als regel, ook op het gebied des geestes, om al wat hun toescheen slechts uit de wereld te zijn ook aan de wereld over te laten en in eigen kring zich geheel terug te trekken. En tegenover dat alles werd door de Gereformeerden aan de menschelijke wetenschap een eigen levenskring en een eigen grondgebied toegekend; en dan zulk een kring en gebied, dat de tweeërlei openbaring tot haar recht komt, en dat deze gebruikt wordt bij het dubbele licht van de algemeene en bijzondere genade. Op dat standpunt is, ook met name hier te lande, door onze kerken altijd noodig geacht, dat de vereischte wetenschappelijke opleiding van Dienaren des Woords aan de Universiteit zou geschieden. Niet slechts na de stichting van de Leidsche hoogeschool, en met het oog op de nu eenmaal bestaande toestanden ; maar ook reeds in de eerste Synode, die in Holland gehouden is (1574), toen de classis van Walcheren uitsprak, dat de kerken zich tot de Overheid moesten wenden, opdat er ten spoedigste eene gelegenheid kwam voor wetenschappelijke opleiding, en dan eene Academie met hoogleeraren van al de Faculteiten. Zoodra een dergelijke stichting ook maar even mogelijk scheen, werd er dus aanstonds naar gestreefd, zelfs al waren de omstandigheden zoo ongunstig als nog in het voorjaar van 1574 het geval was. En nu moge waar zijn, dat men destijds, en ook later nog, zich niet in alle opzichten rekenschap gaf van de principieele redenen voor zulk eene gedragslijn; aan den anderen kant toonen toch de acta zelven van onze kerkelijke vergaderingen, dat men nooit gedachteloos overging tot beslissingen, die van eenig gewicht waren, en dan liever tevoren advies inwon, ook al moest daarvoor naar Geneve of naar Heidelberg geschreven worden. Inderdaad volgt uit den eigen aard der wetenschap, dat de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen