Jaarboek 1986-1987 - pagina 71

;rfelijkjk is de los als

jkunde. ie tech;r beter patiënt it is een de tech;; statisidividu. i het op ing nog rdt nog lient de he norjnschap ie norm iie, zegi van de t verües mens"*, veryone insensus uist. Zij Filosotdieping 1 is vaak ische rele steeds lacht en de men-

sen, die niet weten wat ziek-zijn is. Hij komt vanuit een reformatisch-wijsgerige beschouwing, tot de volgende principes van de nieuwe medische ethiek: 'wederzijdse afstemming van verantwoordelijkheid onder gezaghebbende leiding van de arts"". Hoe waar dit alles ook moge zijn en hoever ook filosofen en ethici het mensbeel mogen uitdiepen, dit neemt niet weg, dat er voor de praktisch werkende arts een grote behoefte is aan een dusdanige filosofische uitdieping van het mensbeeld dat daarook in de praktijk van alledag door de arts mee gewerkt kan worden. Eerst dan vindt hij fundamentele steun bij zijn bezinning aan het ziekbed, in het bijzonder van de ernstig lijdende zieke. Zo zegt J. van der Meer in een inleiding op het boek van Pellegrino en Thomasma: 'Artsen hebben dringend behoefte aan een filosofie van de geneeskunde'^". De opvattingen over wat mag en wat niet mag zijn zeer pluriform. Maar in een gemeenschap dient men gezamenlijk de grondprincipes te vinden. Deze zijn geldend voor iedereen, en zullen door iedereen aanvaard dienen te worden, welke levensbeschouwing men ook is toegedaan, Met het oog op de gezondheidszorg schrijft Sporken: '... dat het heil van de zieke in zijn totaliteit de grondnorm van het medisch handelen is. Gezondheidszorg zal derhalve - om een uitdrukking van Han Fortmann te gebruiken - op de heling van de gehele mens gericht moeten zijn'^'. Een opvatting die mij veel te ver gaat. De gehele mens kan gebroken zijn in zijn sociaal leven of in zijn religieus leven. Maar het is niet de taak van de gezondheidszorg zich daarop te richten, Jarenlang heeft als basisconsensus voor de medische ethiek gegolden Albert Schweitzers 'Ehrfurcht vor dem Leben'". In de huidige tijd, nu de medische techniek zoveel meer mogelijk heeft gemaakt dan in Schweitzers tijd, treden met het vasthouden aan deze strikte norm problemen op. Verklaringen, die de eerbied voor het leven ook willen laten slaan op euthanasie, zoals de toevoeging: ook eerbied voor het stervende leven, doen gekunsteld aan. Terecht meent Bergkamp, dat Schweitzer zijn grondslag zonder enige toevoeging heeft gegeven". 'Het gaat echter niet om het leven zonder meer, in de zin van een biologisch leven, maar om het leven als drager van kwaliteiten, die het leven tot specifiek menselijk leven maken. Anders gezegd, om het leven dat voor mensen de moeite van het leven waard is'. In de context van de huidige tijd kan Schweitzers norm, zo gesteld in zijn tijd zo bedoeld, niet worden gehandhaafd. Sporken verwoordt dit als volgt: 'Sinds de jaren vijftig wordt niet het leven op zichzelf, maar het leven in zijn humane dimensie op emotioneel, psychisch en sociaal niveau als de eigenlijke norm inzake levensverlenging beschouwd'^". Schweitzers norm kan dus niet meer in strikt biologische zin worden geïnterpreteerd. Dat zou voor nu een verenging zijn. Maar wel zou men de interpretatie kunnen verbreden tot: eerbied voor het leven in zijn humane kwaliteit. In het grondprincipe van de medische ethiek zullen verstand en gevoel dienen samen te gaan. Enerzijds zal de bewogenheid met het lot van de zieke mens mede bepalend zijn voor het handelen van de arts, anderzijds zal hij dat handelen moe69

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen