Jaarboek 1989-1990 - pagina 41

perioden komen ziekten, ongevallen, zintuigelijke stoornissen relatief veel voor. Een verlies van vrienden en kennissen. Een 96-jarige man antwoorde op de vraag: ”Hoe maakt U het”, cynisch: ”Goed, goed, zo’n jaar of tien geleden verloor ik al mijn vrienden, dat komt niet meer voor”. Het verlies van een vertrouwde hulp. Het verlies van een kind en het ingrijpend ver­ lies van de parner. Hoewel de veroudering meestal geleidelijk verloopt, komen de verliezen ineens en en vaak onverwacht. De verliezen gaan het aanpassingsvermo­ gen van de betrokkene dikwijls te boven. - Isolatie. Door het vroege uittreden uit het werkzame leven en het vroege zelfstan­ dig worden van de kinderen enerzijds en het lang zelfstandig blijven anderzijds is een categorie mensen ontstaan, die buiten het actieve leven staat en op elkaar is aangewezen. Een mens is een sociaal wezen. Zijn motivatie tot activiteit put hij uit het nuttig zijn voor en waardering krijgen van anderen. Isolatie leidt tot passiviteit. - Eenzaamheid. "Eenzaamheid, voorrecht voor de enkeling, noodlot voor velen” is de titel van een proefschrift. Men heeft echter de litteratuur niet nodig om te we­ ten, dat eenzaamheid het noodlot is van vele ouderen. Eenzaam zijn wil zeggen: met niemand een WIJ vormen. Ieder contact is voor de eenzame een IK met U. De contacten zijn functioneel of conventioneel. Er zijn geen persoonlijk contacten, geen: IK en JIJ, die een WIJ zijn, die met elkaar en voor elkaar iets ondernemen, geen WIJ gaan samen eten, wij gaan samen op vacantie..... en vult U maar in. Een WIJ worden betekent echter iets van je zelf aan de ander prijs geven. Het WIJ zijn gaat ten koste van de privacy: ”de prijs van de privacy is de eenzaamheid”. En naar mate het aantal contacten afneemt balanceert men steeds meer tussen de behoefte aan privacy en de behoefte aan gemeen­ zaamheid. De mens heeft behoefte aan meer contacten dan alleen thuis: ”het huwelijk is een mooi instituut, maar niet voor 24 uur per dag”. Werkende mensen gaan iedere morgen opgewekt op pad en worden enthousiast uitgezwaaid. Samenvattend mag men stellen dat de lichamelijke, geestelijke en communicatieve geschiktheid om met de beschikbare apparatuur te voldoen aan de te stellen eisen tot op hoge leeftijd bij de meeste ouderen voldoende blijft. De vitaliteit van gewone ouderen is van dien aard dat deelneming aan het ar­ beidsproces in redelijkheid niet aangewezen is. De vitaliteit is echter wel zodanig, dat de meeste ouderen zelfstandig kunnen leven. Hierbij moet worden opgemerkt, dat de vrouw langer vitaal blijft dan de man. Dit betekent dat in huwelijken waarin de man de leiding heeft, na de veertig-jarige bruiloft een rolwisseling gaat op treden. De vrouw gaat al of niet noodgedwongen de leiding op zich nemen. Zij is niet langer de vrouw van.... maar hij wordt de man van mevrouw die en die. U kunt dat waarnemen in restaurants: bij een jong echt­ paar rekent hij af, bij een echtpaar op middelbare leeftijd rekent eveneens hij af, 39

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen