1901-1902 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 10

6

vermogen. „Het geloof is door het gehoor," zegt de Heihge Schrift psychologisch zeer juist. Dit gelooven op getuigenis van anderen, op gezag, geeft insgelijks zekerheid evengoed als weten zekerheid geeft. — Het is de vraag maar of wij anderer zintuigen evengoed kunnen vertrouwen als ons eigen, en aan hunne overbrenging geloof slaan. Eigenlijk verkrijgen wij beide soorten zekerheid door getuigenis in het eene geval verschaft ons de getuigenis van onze zintuigen zekerheid, in het andere die van anderen. Alle waarneming is middellijk, hetzij door middel van onze zintuigen, hetzij door mededeeling van anderen. Nu is het waar dat wij in het laatste geval met een dubbele getuigenis van doen hebben — eerst met de getuigenis van eenen vreemde, daarna met die van onze zintuigen, waardoor de getuigenis tot ons gekomen is, — ten gevolge waarvan wij dus aan een dubbele kans van dwalen blootgesteld zijn. Doch wijl wij van de veronderstelling uitgaan dat de eerstgenoemde getuigenis ten volle vertrouwbaar is, sluit dit allen twijfel aan het bestaan der zekerheid • buiten, indien onze zintuigen vertrouwbaar zijn. G-eloof en weten geven dus beide zekerheid. Zij volgen denzelfden physio-psychologischen weg. Het geloof is evengoed een acte van het intellect als het weten. Weten en gelooven zijn geene antithesen. Beide zijn lichtstralen uit ééne bron. Beide geven aan het kennend subject zekerheid. Kant definieert het gelooven als een subjectief verzekerd zijn, het weten als een objectief en subjectief verzekerd zijn. Anderen deflnieeren aldus: gelooven een kennis die zeker maar niet evident, weten een kennis die èn zeker èn evident beiden is. I Gelijk wij pas aantoonden wordt zoowel het geloof als het weten door middel van de zintuigen geleverd — hetzij van onze eigen zinJ tuigen hetzij van die van anderen. Nu is de vraag, kan ik de zintuigen vertrouwen? Is het evident, heb ik zekerheid dat zij juist functioneeren? Want heb ik hiervan geen zekerheid, dan kan ik ook nimmer verzekerd zijn dat mijn weten of gelooven tot den graad van zekerheid van kennen voert. Beantwoorden de eigenschappen der objecten of der verschijnselen aan het beeld der waarneming? Worden deze op weg naar ons toe of binnen in ons niet vervalscht? Het beeld of liever het verschijnsel voordat het beeld is gaat door meerdere media. Als een stok half in het water staat en half in de lucht schijnt hij ons gebroken toe. Komt nu de eigenschap van het voorwerp of van het verschijnsel niet gebroken tot ons, is het beeld niet vervalscht? — Wij gelooven dat onze zintuigen, wat aantal en volkomenheid betreft met hunne specifieke energie, goed aangelegd, d. i. er op aangelegd zijn om de voorwerpen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen