1947 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 96

90 immers steeds gepaard aan een zeker doorzicht. Dit voert tot de v r a a g , die n a u w met het realiteitsprobleem samenhangt : leren w e de realiteit kennen zoals hij is? Hier geldt echter hetzelfde als bij het realiteitsprobleem, namelijk w a t bedoelen wij er mee? Ik wil er nu niet op ingaan, w a a r o m deze v r a a g zinloze suggesties doet en er alleen op wijzen, d a t w a a r n e m i n g e n zich m a a r niet o p willekeurige wijze laten samenvoegen, maar op alle mogelijke wijzen weerstand bieden, tot men soms plotseling de samenhang doorziet. Ieder die dit meegemaakt heeft, weet dat deze ervaring is als een openbaring — men heeft niet geconstrueerd, m a a r gevonden. D i t vinden is het doel van alle w e t e n s c h a p . E n w a t voor de w e t e n s c h a p geldt, gaat evenzeer op vor het dagelijkse leven : men leert in en door het h a n delen t.o.v. de realiteit deze kennen * ) . H e t w o o r d van Helmholtz : ,,Begreifen heiszt Begriffe bilden" veronderstelt in dit ,.bilden" dan ook zowel denken, evtl. phantasie, als dienen ( a a n p a s s i n g ) . W i s k u n d e moge volgens Brouwer een vrije schepping van de menselijke geest zijn, natuurwetenschap is dit niet ^— niet elk op zich zelf zuiver g e d a c h t e n b o u w w e r k is verklaring. Uit deze opvatting volgt een verzet tegen een klassieke én een moderne mening, een verzet nml. tegen de opvatting van P a r m e nides, die overschatting v a n de geest b e t e k e n t : denken en zijn zijn één; en een verzet tegen de opvatting der positivisten : de samenvatting der •waarnemingen behoeft alleen economisch te zijn. E e n verklaring is dan van dezelfde orde als een ezelsbrug. Geen dezer theorieën van het k e n n e n bieden plaats voor de ervaring, d a t waarnemingen op alle mogelijke wijzen weerstand bieden aan would be verklaringen. E n beide theorieën b e g a a n d a a r n a de grootste fout die een theorie maken kan — geen plaats te bieden aan een ervaring, die krachtens zijn n a t u u r onder de theorie moet vallen. Samenvattend : 1. In de ervaring der realiteit w o r d t de mens zich van zich zelf bewust en leert zijn relatie tot de werkelijkheid kennen. 2. D e zekerheid van de realiteit berust in de ervaring van deze realiteit. D e realiteit ontleent daarmee zijn gezag uitsluitend aan zich zelf. N a bovenstaande toelichting van het realiteitsprobleem kom ik tot de eigenlijke stelling : de Bijbel openbaart ons een realiteit, w a a r bij wij allen, of w e de Bijbel a a n v a a r d e n of niet, ten n a u w s t e b e trokken zijn. Deze gedachte is niet nieuw, de Bijbel gebruikt zelf voortdurend termen als zien en horen om de verhouding van de mens tot deze realiteit weer te geven, w a a r d o o r stoffelijke werkelijkheid tot beeld van de geestelijke werkelijkheid wordt. Calvijn drukt deze gedachte zo u i t : , , W a n t de Schrift biedt vanzelf een even duidelijk *) Hierop in te gaan zou te ver voeren. Zie b.v. Ernst Cassirer : Philosophie d, Symbolischer Formen III,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen