1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 86

62

VERANTWOORDELIJKHEID

uitwerking der wetenschappen. Wil men echter die leuze zo verstaan, dat er geen toekomst voor de mensheid is dan met behulp van deze, in andere opzichten vaak zo dreigende wetenschappelijke macht, dan is daar niets tegen in te brengen. Waren biologie, landbouwkunde, medicijnen, physica enz. niet zo gevorderd, dan was er voor de huidige 3 miljard — en straks wellicht 5 tot 10 miljard — mensen op onze kleine aarde niet te leven. Met andere woorden: alles hangt er van af of deze wetenschap het mens-zijn dient of bedreigt. 4 Guardini noemt dan ook als het grootste probleem van onze tijd de „Bandigung der Macht", en onder die macht mag ik zeker de macht der wetenschap laten vallen. „Bandigen" zou met „temmen" kunnen worden vertaald en in die negatieve zin is Guardini's uitspraak misleidend. Vertaalt men met beteugeling der macht, in de hand en in verantwoording houden dus, dan is daarmee het „Gebot unserer Stunde" geformuleerd. De critische studenten-bewegingen hebben terecht aan de orde gesteld dat het externe wetenschaps-ethos vrijwel ontbreekt. Een intern ethos heeft alle eeuwen door stof tot lofredenen geboden: hoe het onderzoek de inzet van de gehele persoon vergt, met een volstrekte waarheidsdrang en zelfkritiek, als ook aanvaarding van anderer kritiek, enz. Dat de wetenschap echter het materiaal levert, waarbij de wereld kan leven of sterven, is pas in de vorige eeuw een feit geworden — het bewustzijn daarvan dringt eerst in onze eeuw door. Nogmaals: kritiek op het ontbreken van een (extern) wetenschapsethos mag niet overgaan in kritiek op het wetenschappelijk bedrijf als zodanig. Nog al te veel gelden wetenschap en techniek als zondebok, 001 sprong van alle kwaad. Onlangs verdedigde Gabriel Marcel die stelling nog in een fulmineren tegen de „esprit de l'abstraction" — een laatste echo van de romantische cultuurkritiek der 30-er jaren. 5 Expliciet of impliciet beroept dit verzet tegen de technisch-wetenschappelijke vorderingen zich op het natuurrecht. Reeds Socrates' tijdgenoten, de Sophisten, eisten voor zich op een leven „volgens de natuur" tegenover het leven „volgens de inzettingen der mensen". Dit natuurrecht is door de Stoa overgenomen en wordt door de middeleeuwse theologie erkend doch onder voogdij van de geopenbaarde waarheid gesteld. Renaissance en Verlichting schudden die voogdij af en eisten weer haar zelfstandigheid op. Grotius zegt, dat de grondregels van het menselijk leven en samenleven ook gelden wanneer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen