1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 60

40

METABLETICA DER MATERIE

verantwoording van die poging" [MM 311]. *) „Op de afbeeldingen vóór 1420 — dat is in de wereld van toen — was de wereld op talloze plaatsen open. Daar, in zo'n wereld, kon alles postvatten, en was voor God overal plaats. Voor de mensen heeft het betekend, dat het ongewisse, zoals Gods wonderen, zijn ingrijpen, maar ook ziekte en dood, kortom Gods geweldige aanwezigheid, tot het gewone van de dag behoorde. Omstreeks 1420 komt daaraan een einde. God dreigde overvloedig terug te keren, in een wereld die zich met moeite bijna van hem heeft bevrijd. Dan zijn er de punten van het centrale perspectief, die hem moeten bewijzen dat aUes bezet is. God bleef als het ware in de lucht hangen; een moment, niet veel langer. Langer was niet nodig. In 1420, 1425 voltooide Thomas van Kempen het innerlijk als Gods laatste schuilplaats. Hij, Thomas, nam de perspectief au sérieux" [MM 312]. (Volgens de logica van MM zal het innerlijk hierdoor aan hoogte gewonnen hebben — een soort hartvergroting? De schrijver zwijgt hier echter over.) Deze verinnerlijking van God wordt in MM verder onderzocht aan de hand van inwendige devotie, quietisme en mystiek, pietisme (maar aan de reformatie wordt practisch geheel voorbijgegaan). Intussen komt in het van God ontdane buiten de natuurwetenschap tot bloei. Nog steeds blijft de ruimte euklidisch, hetgeen kan omdat God nog — hoe verinnerlijkt ook — aanwezig is: „Toen God er was, kon men alleen zijn. Wat spreekt meer vanzelf? Toen de wereld slechts naar zijn zijde oneindig was, was niemand alleen" [MM 433]. Nu breekt de (fatale?) periode 1740-1906 aan: de periode die in alle metabletische geschriften van vdB, het uitvoerigst nog in [LM], nadrukkelijk aandacht krijgt. De periode waarin alles splijt: persoonlijkheid, gevoelens, Trembley's poliepen, electriciteit (Du Fay) en meetkunde (Saccheri, Hume; later Qausz, Bolyai, Lobatsjewskii, Riemann e.a.). Authenticiteit verdwijnt: neo-stijlen, moraaltheologie (de Liguori), losbandigheid (Du Barry). Een tijd van „dingloze gevoelens en gevoelloze dingen", van neurosen en dromen, ruïnes op bestelling en altijd beschikbare tranen. God is verdwenen! Zijn migratie is voltooid. Men leze [MM 72-73] uit 1956 nog eens na, de secties „God in ballingschap" en „L'absence de Dieu est devenu un des attributs de Dieu". Vandaar die neurose.

^) Wat betekent hier wereldomvattend'! Identificeert vdB soms de wereld met zijn Christelijk Westen? Of wellicht met dat Christelijk Westen plus de wingewesten daarvan?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen