1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 216

164

BOERHAAVE EN DESCARTES

hadden kunnen verschaffen" (Rather, 77). Maar deze statuur van Boerhaave openbaarde zich juist het meest in zijn grootse conceptie van de medische wetenschappen, welke een typisch mechanistische signalxiur droeg. La Mettrie had het grootse van die conceptie doorzien en bewonderd, en nu geeft hij, de materialist, maar genuien leerling van Boerhaave, in dit werk zijn ontwerp. Natuurlijk was La Mettrie zich er wel van bewust, dat hij principieel afweek van Boerhaave, en een enkele maal deed hij hem onrecht door iets te suggereren, wat Boerhaave bepaaldelijk niet bedoeld had en dat zelfs op zeer principiële punten — zo wanneer hij er op wijst, dat Boerhaave de mens in ziel en lichaam verdeelt, en zegt dat de gedachte slechts de werking van de geest kan zijn; maar dan verder beweert, dat Boerhaave nooit aan de ziel het epitheton spiritueel en onsterfelijk geefi. Op deze wijze wordt het duidelijk, dat een marxistisch materialist in Moskovi Boerhaave kon prijzen vanwege zijn verdiensten voor de invoering van het materialisme in de geneeskunde. De invloed van Descartes en Boerhaave op de geneeskunde zette zich, zoals gezegd, overigens niet in een rechte lijn voort naar het deterministisch materialisme van de tweedt helft der vorige eeuw, dat ook in medische kringen zo wijd was verbreid. Tevoren echter, in het begin der 19de eeuw, had het geneeskundig denken onder invloed van de Duitse idealistische wijsbegeerte een sterk speculatieve fase doorgemaakt, waarin het afgewend was van waarneming en experiment en zich overgaf aan allerlei bespiegelingen. Deze romantische of natuurfilosofische periode duurde echter slechts kort, tot het midden van de vorige eeuw, toen in een tijd van revoluties en hervormingen ook de geneeskunde zich bevrijdde van deze erfenis. Was het de invloed van Descartes, dat de geneeskunde zich zo sterk tot het lichaam en de lichamelijke afwijking bepaalde, en de psychiatrie zich afzonderlijk ontwikkelde, veelal in inrichtingen vèr van de centra der medische wetenschap? Het was pas het deel van de moderne psychosomatische geneeskunde, het Cartesiaanse en Boerhaaviaanse dualisme van lichaam ' „Il ne donne j'amais a l'Ame les épithètes de Spirituelle et d'immortelle". (La Mettrie, Abrégé des systèmes, § 6; cf. de Groot, p. 207).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen