De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 50

(1893-1894), het Calvinisme (1899) en De Gemeene Gratie (1895-

1905).

Kuyper vormde hiermee aan de Vrije Universiteit een eigen

neo-calvlnistische school. Maar Bavinck was hem vóór met de

publikatie van een gereformeerde dogmatiek, en Lohman trotseerde

zijn poUtieke leiderschap. Toch kon Kuyper door de coalitie met de

Rooms-katholieken en door de medewerking van Lohman in 1901

een ministerie vormen. Als minister verwierf hij het civiel effect

voor de Vrije Universiteit en daarmee de nationale erkenning van

die universiteit, die hij door middel van de uitschakeüng van

Lohman kuyperiaans had gestempeld.

Het stoelen op de éne wortel des geloofs van Rooms-

katholieken, Hervormden en Gereformeerden, de daarbij behorende

brede opvatting van de antithese en de leer van de pluriformiteit

van de kerk, werden als ideeën toegevoegd aan het theologische

arsenaal van Kuyper.

Met deze korte samenvatting van wat we vonden in het eerste

deel over Kuyper en de VU zijn we bij de ouder wordende Kuyper

uitgekomen. In zijn laatste periode zocht Kuyper zijn synthese

tussen de particuhere genade en de gemene gratie nog eens te

verwoorden onder het gezichtspunt van Christus' koningschap. In

zijn voorwoord van Pro Rege of het Koningschap van Christus schreef

Kuyper: 'Pro Rege bedoelt de scheiding op te heffen, die zich in ons

bewustzijn, veel scherper dan goed was, tusschen ons Kerkelijk leven

en ons leven buiten de Kerk heeft afgeteekend'. Hij zocht dus naar

een synthese nadat hij zelf een scheiding tussen De Standaard en

De Heraut, tussen Tweeërlei Vaderland, had aangebracht. De

synthese, waar 'die breuke' om vroeg, beschreef hij als volgt:

Toen de kerkelijke strijd beslecht was, wierpen de Gereformeerde

volkeren zich op het burgerlijk en maatschappelijk leven. Er ontstond

voor hen tweeerlei leven, het ééne in de Kerk en het andere buiten de

Kerk, en de eenheid van beide kwam niet meer tot haar recht. Die

breuke had alleen voorkomen kunnen worden, indien de belijdenis van

het Koningschap van Christus, van de Kerk uitgegaan, voor het

volksbewustzijn als de beheerschende macht voor geheel het leven ware

gevoeld geweest.

Toen Kuyper dit voorwoord van Pro Rege schreef, was de kans om

nogmaals minister te worden vrijwel verkeken. Maar hij kon dat

46

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen