Voetstappen in opwaaiend zand - pagina 45
40 Publieksactiviteiten VU-vereniging
collega's van andere universiteiten die niet begrepen waarom iemand zich zo
inspande voor deze exercitie. Het maakte de coming out van deze wetenschappers
er des te moediger op.
De gereformeerde wereld opent zich / /
Een intellectuele voorhoede dus, die niet-wetenschappelijk onderlegden van aca-
demische inzichten op de hoogte stelt en de confrontatie met ze aangaat? Dat is
juist, maar toch ten dele. Niet alleen confrontatie, er was ook nieuwsgierigheid,
ontvankelijkheid voor nieuwe ontwikkelingen. Honger naar meer en anders
weten had zich in toenemende mate binnen de gereformeerde wereld gemani-
festeerd. Dat hing mede samen met grote veranderingen na de Tweede Wereld-
oorlog.
Die worden aangeduid als het verval van de verzuilde samenleving. De vanzelf-
sprekendheid van elke instelling georganiseerd op basis van levensbeschouwing
kwam ter discussie te staan en de zuilen werden opengebroken. Qua mentaliteit
echter gebeurde er tenminste evenveel. Gereformeerden deden een belangrijke
ontdekking: over vitale en principiƫle kwesties - vitaal was wat direct of indirect
het geloof aanging - kon ook anders kon worden gedacht dan in termen van de
traditie. Levenswijze, morele overtuiging, politieke standpunten hoefden zich
niet te laten gezeggen door wat gebruikelijk of overgeleverd was. Op zichzelf
was dat vaker vertoond, in de geschiedenis van de gereformeerden ging elke
nieuwe generatie het gevecht aan tussen traditie en vernieuwing. Meestal won de
gevestigde orde. Maar nu had die orde haar vanzelfsprekendheid verloren. Naast
de eigen geloofsopvatting bleken ook die van andere christenen, zoals de her-
vormden, waarheid te bevatten. Kortom, over de essentialia van het gerefor-
meerde leven ontstond een diversiteit van opvattingen.' De gereformeerde
zeden veranderden. Waardoor?
Zeker als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Belangrijk was de intensieve per-
soonlijke omgang die sommige gereformeerden via verzet en onderduik kregen
met andere bevolkingsgroepen, waarvan ze zich voorheen verre hadden gehou-
den. Dergelijke intense oorlogservaringen maakten het bijna ondoenlijk om na
de oorlog het 'in het isolement ligt onze kracht' van harte te blijven onderschrij-
ven. Op langere termijn kon openheid naar anderen niet uitblijven.
Behalve het contact met andersdenkenden oefenden ook beroeringen van trau-
matische aard op het eigen kerkelijk erf hun duurzame invloed uit. De oorlog
bracht een verwoestend kerkelijk conflict onder de Gereformeerden, die zelf via
een kerkscheuring waren ontstaan. Het leidde tot het ontstaan van een compleet
nieuwe kerk, de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Waarom was dat alles hier
gebeurd en waarom in oorlogstijd? Deze vragen werkten door. De kerkstrijd, die
zelfs gezinnen verdeelde, vond haar oorsprong in de eigen onwrikbare geloofs-
43
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 2004
Publicaties VU-geschiedenis | 76 Pagina's
![Voetstappen in opwaaiend zand - pagina 45](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/voetstappen-in-opwaaiend-zand/2004/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 2004
Publicaties VU-geschiedenis | 76 Pagina's