Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 229

Daar zit wel iets in, al rijst de vraag of ei en kip hier niet van plaats verwisseld hebben.

De botsing tussen orthodoxie en verlichting is niet het gevolg, maar eerder een belang-

rijke oorzaak van de verzuiling. Groen van Prinsterers Ongeloofen Revolutie is toch in de

eerste plaats een aanval op de verlichting, in naam van de orthodoxie. De invloed van die

verlichting was toen zo dominant dat de gereformeerden zich op den duur wel gedwon-

gen voelden hun eigen erf met een stevige omheining af te bakenen. Een zekere mate van

isolement is voor een geestelijke beweging niet ongezond, mits zij maar in staat blijft re-

kenschap te geven van de verschillen. De verzuiling hield dat vermogen in stand zolang

men de confrontatie zocht. Toen ze overging op pacificatie verdween op den duur de

scherpte van dat bewustzijn. En daarom bracht het grote verwarring, toen in het welva-

rende en televisieverslaafde Nederland van de jaren zestig de schotten tussen de verzuil-

de erven elke avond in de huiskamers omlaaggingen. Op die intensieve ontmoeting met

de verlichting waren de gereformeerden niet meer voorbereid. En zo brak dan inderdaad

die verlichting onder hen door. Hun voorouders hadden haar al gekend en afgewezen.

Maar deze generatie moest zelf verantwoording afleggen, en kwam tot andere uitkom-

sten. In meerderheid gaf zij haar verzet tegen de verlichting op.

UNIVERSITEIT EN POLITIEK

De senaat van het corps nodigde in 1958 de zendingspredikant Verkuyl uit, te komen

spreken over verzoening tussen Nederland en Indonesië. De senaat achtte dat nodig om-

dat de berichtgeving in de pers over Verkuyls opvattingen te subjectief gekleurd was.'

Het ging daarbij om de toekomst van Nieuw-Guinea. Het Nederlandse deel van dat ei-

land was in 1949 buiten de soevereiniteitsoverdracht gebleven, onder meer omdat het

niet door een Indonesisch volk werd bewoond. En ofschoon Indonesië zich nooit bij dat

onderscheid had neergelegd, heeft de Nederlandse regering lange tijd aan haar stand-

punt vastgehouden, met krachtige steun vooral van de antirevolutionairen. De redene-

ring was dat Nieuw-Guinea door overdracht van een Nederlandse in een Indonesische

kolonie zou veranderen, en daarom mocht men aan de Indonesische eis niet toegeven.

'Ik acht het immoreel,' schreef mevrouw Van der Molen, 'een volk te verkwanselen om

tot een betere verstandhouding met een ander volk te komen.'* Het antirevolutionaire

dagblad Trouxp volgde diezelfde lijn, en daarom kwamen mannen als Verkuyl daar wei-

nig aan bod.

Gaandeweg is echter fractievoorzitter Bruins Slot van gedachten veranderd. Ener-

zijds dwong de politieke realiteit wel tot heroverweging. Indonesië stond klaar om naar

de wapens te grijpen. Nederland zou zich dan alleen moeten redden, want internationaal

kreeg het van niemand steun. Maar los daarvan had Bruins Slot een andere visie gekre-

gen op de politiek. Onder invloed van Verkuyl, maar ook van theologen als Berkouwer,

definieerde hij christelijke politiek als 'het realiseren van gerechtigheid in de concrete re-

aliteit'.? Die concrete realiteit dwong Nederland inderdaad Nieuw-Guinea prijs te ge-

DIENENDE WETENSCHAP 1955-1968 225

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen