Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 123
De Vrije Universiteit 1880-2005
generatie behoorden, hun geestelijk milieu vaarwel gezegd hebben39', omdat het wereld-
je hun te beperkt werd. Dooyeweerd is die weg niet gegaan. Maar hij besefte wel dat een
goede boodschap niet borg stond voor kwaliteit. Wat zou ik dit boek graag aanbevelen,
schrijft hij over een biografie van Billy Sunday door J. van Lonkhuyzen, maar is het wer-
kelijk nodig de vorm zo kras te verwaarlozen.' 'Zie hier nu een boek, dat we met alle sym-
pathie, die in ons is, willen aanbevelen, maar dat alweer deelt in de algemeene literaire
malaise van ons calvinisme. Es ist abscheulich, völlig widerlich!'^^^
Wie zich met zulke lectuur moest behelpen zou zijn kritisch oordeel niet naar behoren
ontwikkelen. Dan kwam men hulpeloos te staan tegenover de dragers van de moderne
cultuur. Blijven we gezellig onder elkaar, waarschuwde P. Minderaa, dan gaat het grote
leven ongezien aan ons voorbij. Weinigen zijn er die de problemen van onze tijd zo
scherp onder ogen zien als Hendrik Ibsen. Maar toen Isaak van Dijk zijn lezingen hield
in de stampvolle Nutszaal, was de Vrije Universiteit door slechts vier studenten ver-
tegenwoordigd.393 Hielden de anderen het op Johanna Breevoort.? Neen, Ibsen werd
naar het schijnt door zeer velen gelezen.394 Maar die voelden dan blijkbaar geen behoef-
te aan een goede gids. In gereformeerde kring waren zulke leidslieden niet beschikbaar.
Daarvoor moest men het zoeken bij de ethische theologen, als Van Dijk.395 Vanuit dat
bewustzijn ontstond in 1912 Stemmen des Tijds. Maandschrift voor christendom en cultuur,
als een gezamenlijke onderneming van hervormden en gereformeerden. Van hervormde
zijde waren het onder meer W.J. Aalders, P.J. Kromsigt en J.R. Slotemaker de Bruine.
De gereformeerden werden in de redactie vertegenwoordigd door de predikanten J.C.
de Moor en B. Wielenga, en de juristen A. Anema, P.A. Diepenhorst en V.H. Rutgers.
Twee vu-hoogleraren dus, en twee die zich later als curator (De Moor) of als hoogleraar
(Rutgers) aan haar zouden verbinden.
Ds. J.C. Sikkel vond het veelzeggend dat de theologische faculteit ontbrak. Geen
wonder, meende hij. Hoe zouden ooit ethischen en gereformeerden het samen eens kun-
nen worden over de betekenis van het christendom in deze tijd.'39^ Die verwachting is
deels bevestigd en deels gelogenstraft. Ze bleek onjuist, in zoverre als reeds in de tweede
jaargang bijdragen te vinden waren van nagenoeg alle vu-theologen: Bavinck, Groshei-
de, H.H. Kuyper en Sillevis Smitt. Van Gelderen had al voor de eerste jaargang een ar-
tikel geleverd, net als A.A.L. Rutgers en Kuypers oudste dochter H.S.S. Kuyper. Zelfs
Fabius het niet lang op zich wachten, evenmin als Colijn, en na zijn terugkeer uit Indië
ook Idenburg. Het was dus niet alleen het vooruitstrevende deel van de vu-kring dat in
Stemmen des Tijds zijn medium vond. Anderzijds heeft Sikkel in dit opzicht gelijk gekre-
gen, dat het blad zich meer op informatie heeft toegelegd dan dat het beproefde leiding
te geven.397 Wel schreef Anema in de eerste jaargang over antirevolutionaire staatsleer,
en besprak De Moor Frederik van Eedens Ellen. Maar doorgaans was de inbreng ook
van gereformeerde zijde weinig op de controverse gericht. Een beschouwing over het
rijkstoezicht op schepen (B. de Gaay Fortman) of het landbouwdepartement in Neder-
lands-Indië (A.A.L. Rutgers) zou niet gemakkelijk een kritisch weerwoord uitlokken.
ERVEN OF LENEN. 1905-1926 119
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's