Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 54
De Vrije Universiteit 1880-2005
kende successen: in de politiek, in de kerk, in de school, en ook in het hoger onderwijs.
Op al die terreinen werd dezelfde strijd gevoerd door dezelfde mensen. Ze kwamen el
kaar steeds weer tegen, want hun levens verliepen naar hetzelfde patroon. Als kinderen
gingen ze samen naar de school met de bijbel, als jongemannen werden ze lid van de jon
gelingsvereniging op gereformeerde grondslag, als volwassenen sloten ze zich aan bij
de antirevolutionaire kiesvereniging, en al die jaren door waren ze elke zondag te vinden
in de gereformeerde kerk. Hun politieke en geestelijke voorlichting putten ze uit De
Standaard, die ze om geld te sparen lazen in combinatie. Zo bleven ze van alle acties op
de hoogte, en dat hield bij tegenslag de moed erin. Er was altijd wel een sector die goed
nieuws te melden had, dat anderen kon aanspreken en inspireren om vol te houden.
En in het geheel van dat christelijke organisatiewezen had nu ook de Vereeniging voor
Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag haar plaats gekregen.
Over publiciteit had ze niet te klagen. Kuyper was immers zelf hoofdredacteur van
De Standaard, en hij zorgde dat de Vrije Universiteit niet tekortkwam. Het Latijnse col
legerooster, de Series Lectionum, kreeg ieder nieuw cursusjaar plaats in De Standaard.
De jaarvergadering van de Vereeniging werd steeds uitvoerig verslagen, soms met de
volledige tekst van de uitgesproken redevoeringen.^'^^ Zo moest de boodschap er inge
bracht worden dat de Vrije Universiteit niet slechts van wezenlijke, maar zelfs van door
slaggevende betekenis was voor alle gereformeerde organisaties, als een hoeksteen in het
verzuilde bestel. Toen in 1891 de jaarvergadering bijeenkwam zat de wind in zoverre te
gen, dat de antirevolutionairen juist bij de stembus een nederlaag geleden hadden. 'Daar
kwam dan,' schrijft secretaris S.J. Seefat, 'datzelfde volk dat op het electorale slagveld de
banier hoog had gehouden voor Gods soevereiniteit in den staat saam, om dezelfde soe
vereiniteit te mainteneeren op het gebied der wetenschap.' En al was dan menige ver
schansing de vijand in handen gevallen, 'dankende voegde men er aan toe: het beste
pantserfort, de Vrije Universiteit, staat nog ongedeerd'.^+s
Het was groei tegen de verdrukking in. De Vrije Universiteit bleef een omstreden
zaak. Vroeger viel ze niet zo op, meende J.C. Fabius in 1885, 'maar zoodra werd niet al
les samengebracht in één gebouw, dat den gehaten naam als een steen des aanstoots in
den gevel draagt, of al ons doen en laten wordt opgemerkt'.^'^ De vu gaf ergernis. De vu
rig hervormde Fabius zou het zelf ervaren. Na de doleantie trok hij zich ontgoocheld
terug. Hij was er nog bij geweest toen de jaarvergadering van 1885 plaatsvond in Den
Haag. Men had de bidstond willen houden in de Kloosterkerk, maar onder invloed van
de Haagse ethische predikanten werd dat op het laatste moment geweigerd. De menigte
week uit naar de Waalse kerk, die haar lang niet kon bevatten. Standaard-]ouvn2LÏKt R.C.
Verweyck kon het zich jaren later nog scherp voor de geest halen. 'Welk een schare en
welk een hitte. Daar trad Dr. Kuyper op en hield zijn rede: IJzer en Leem. W elk een
gloed en welk een bezieling. W e waren opgewonden van geestdrift. Ook de organist
scheen onder den indruk, want nog nooit heb ik hooren spelen als toen het psalmvers
werd begeleid: Geeft 't wild gediert' dat niets in 't woên ontziet, De ziele van uw tortel
duif niet over.'^^
50 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's