Omstreden normalisering - pagina 222

werkzaamheden in de jaren vijftig, aan toe te voegen: 'De tragiek is ech-

ter, dat zij niet zien hoe het marxistische ideeën vergaat. Of belangrij-

ker: hoe het wetenschap en (en op langere termijn) samenlevingen on-

der de adem van het marxisme vergaat.''^" Politicologiestudent Klaas

van Urk maakt korte metten met de kritiek van zijn hoogleraar. Op ge-

zag van de Franse marxist Althusser, belangrijk referentiepunt in krin-

gen van de radicale studentenbeweging, laat hij Kuypers per kerende

post weten dat het marxisme niet vereenzelvigd mag worden met de

Sovjet Unie en evenmin met het stalinisme. Voor Van Urk liggen de

kaarten heel anders. Hij schrijft: 'Het marxisme kan juist, gezien haar

partijdigheid voor de massa en gezien haar wetenschappelijke verdien-

sten, de meest adequate bron voor protest tegen totalitaire tendensen

zijn.'^^'

Op initiatief van professor Kuypers houdt een Hongaarse wetenschap-

per die in 1956 uit Boedapest is gevlucht een gastcollege voor politico-

logen over de verschrikkingen van het communisme en de rampzalige

invloed die het marxisme hierop heeft gehad. Veel indruk maakt hij

niet. Ik hoor Hans Breeveld, een van de weinige Surinaamse studenten

Politicologie aan de VU, met een vriendelijke glimlach luid en duidelijk

zeggeni'Natuurlijkiserveel mis in Oost-Europa, maar we moeten het

hier vooral hebben over de Noord-Zuidverhoudingen, het Amerikaans

imperialisme, het Nederlands (neo)kolonialisme en de relevantie van

het marxisme als wetenschappelijke stroming om deze verschijnselen

beter te leren begrijpen en te bestrijden.'^ ^^

Feitelijk is het marxisme een conglomeraat van 19'^-eeuwse en begin

20^-eeuwse theorieën en ideologieën. Wel proberen nieuwe generaties

(neo-)marxisten van vooral Duitse, Franse en Angelsaksische komaf

het marxisme te vernieuwen. In hun theorievorming en onderzoek

zoeken ze aansluiting bij de vraagstukken van de tweede helft van de

twintigste eeuw, zoals: de sociaaleconomische en culturele differenti-

atie binnen de arbeidersklasse, de opkomst van nieuwe middenklas-

sen, de opmars van de vrouwenbeweging, de vraag of kennis een nieu-

we productiefactor is, de opkomst van de dienstensector, de vraag of

beginselen van rechtsstaat en parlementaire democratie veel meer zijn

dan een schud van de bourgeoisie, het complexe vraagstuk van de ver-

zorgingsstaat. In de herinnering van sociologiestudente Uulkje de

Jong moet de keuze voor het marxisme worden geplaatst in een fasci-

nerende zoektocht naar een bruikbaar en omvattend analysekader,

220

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen