Een handvol filosofen - pagina 448

444 VI E Vakfilosofische richtingen

schappij. Deze tendeert volgens hem naar een 'belevingssolipsisme', waarin de subjec-

tieve beleving - het eigen gevoel en genot, eigen wil, mening en zin - centraal staat. Als

gevolg van dit 'belevingssolipsisme' eroderen concrete gemeenschappen, verliezen in-

stituties hun legitimiteit, raken mensen ontworteld en vervreemden zij van elkaar.

Zinloos geweld is juist het geweld dat opkomt wanneer de schijnvrijheid van de indi-

viduele beleving als hoogste goed wordt beschouwd. Of, zoals hij in zijn boek Tijd

van onbehagen schreef dat zinloos geweld is: 'het geweld dat in zijn zinloosheid de

tendens of zin van de moderne samenleving zelf aanduidt, namelijk zinloosheid. Het

is deze zinloosheid die zich in het zinloze geweld op zichzelf wreekt'.'^

Verbrugge is goed thuis in het werk van Aristoteles, Kant, Hegel, Kierkegaard,

Spengler en Heidegger. Hij w o r d t geroemd als een docent met passie en charisma,

die op hoog niveau college geeft en geen concessie doet aan middelmatige studen-

ten. Zij mogen altijd vragen stellen en hij is altijd bereid om iets nog eens uit te leg-

gen, maar dan wel zo dat hij hen dwingt om op het gewenste niveau te komen. Deze

academische strengheid stoot de meeste studenten niet af; zij blijven door zijn ma-

nier van doceren gefascineerd. Zijn colleges trekken dan o o k relatief veel studenten

van buiten de Vrije Universiteit. O o k geeft hij - in samenwerking met dr. G.J. Buijs

en J.J. van Baardewijk (MA) - onderwijs in de wijsgerige vorming voor economie-

studenten. H a d de Leidse universiteit hem in 2002 de universitaire onderwijsprijs

toegekend, zes jaar later kreeg hij o o k de onderwijsprijs van de Vrije Universiteit.

Vooral buiten de universiteit had het boek Tijd van Onbehagen zijn effect niet ge-

mist. Tientallen uitnodigingen voor spreekbeurten volgden en Verbrugge trok met

zijn cultuurkritische verhalen het land in. In zijn cultuurkritiek wilde hij niet negatief

of afbrekend overkomen - al maakte hij wel eens die indruk -, maar hij was uitda-

gend. Zo bekritiseerde hij de kwaliteit van het Nederlandse basis- en middelbaar on-

derwijs en de managerscultuur in grote onderwijsinstellingen, maar hij ontliep zijn

verantwoordelijkheid niet om zich in te zetten voor het realiseren van alternatieven.

Zo werd hij in 2006 medeoprichter en voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs

Nederland (BON).

Inmiddels was hij in 2005 als adviserend lid toegetreden tot de redactie van het

zondagse televisieprogramma Buitenhof. Maar het waren vooral zijn publicaties

waarmee hij bij velen waardering oogste. Met een kritisch artikel in NRC Handelsblad

(18 juni 2005), getiteld 'Het procesdenken van managers berooft de wereld van zijn

bezieling', waarin hij het 'procesdenken' van managers in het onderwijs, de gezond-

heidszorg en in andere sectoren van de samenleving op de hak nam, groeide zijn be-

kendheid en zelfs populariteit. Mensen die gebukt gingen onder regel- en controle-

dwang van managers voelden zich erkend en gesterkt in hun beroepseer.''

H e t was echter niet o m de populariteit dat hij bezieling als onderwerp aan de orde

stelde. D e vraag 'Wat bezielt ons?' hoort volgens hem tot de oudste filosofische vra-

gen. Deze vraag heeft betrekking o p de bewogenheid of beziehng van de mens die in

een cultuur tot iets gedreven w o r d t en die zijn leven binnen het 'zijnsgeheel' van de

werkelijkheid verstaat. Deze bezieling van het menselijk leven k o m t tot uitdrukking

37 Verbrugge, Tijd van onbehagen, p. 41.

38 Zie ook het belangwekkende artikel vanVerbrugge, 'Geschonden beroepseer' (2005).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen