De geldigheid van de oude kerkenordening der Nederlandsche Gereformeerde Kerken - pagina 10

8

En zoo werd het allengs meer, ook in de Kerken zelve, toen het onderwijs van Van der Marck daarin doordrong, en toen dit na de Revolutie als het ware het program werd, dat men zich ter uitvoering voorstelde O- Wel was de Politica Ecclesiastica van G-isbertus Voetius nog in veler bezit; en bij onze vaderen kon het Latijn ook wel geen bezwaar zijn. Maar er werd gewaarschuwd door de toongevers der toenmalige wetenschap, ook door Van der Marck, met een beroep op den destijds zeer gevierden Boehmer: „summa cautione in lectione hujus libri opus est; nam ubique adeo mirifice Cl. Voetius omnia involvit talesque inde nectit conclusiones, quas nemo nisi juris naturalis peritissimus facile extricare possit" ^). En theologen, die nu eenmaal niet „iuris naturalis peritissimi", zelfs niet eens „periti" waren, deden dus bij slot van rekening nog een goed werk, wanneer zij dat gevaarlijke boek maar niet gingen bestudeeren. Toch is de belijdenis, ondanks alle pogingen om haar, naar den raad van Van der Marck, op non-activiteit te brengen, op kerkelijk gebied weer actief geworden. En toen kon ook de herleving van het daaruit voortvloeiende kerkrecht wel niet uitblijven. De leerstellige strijd, die in eenzelfde kerkverband over de grondslagen der belijdenis te voeren was, werd, gelijk in dergelijke omstandigheden altijd het geval is, hoe langer hoe meer ook kerkrechtelijk. En bevorderd werd die opleving van het kerkrecht, doordat wetenschappelijke studie daarmede samenviel, en doordat die studie zich met. name richtte op de oude kerkordeningen en op hare geschielljk aanbood, zich bij vernieuwing aan de kerkelijke Formulieren van eenigheid te verbinden, door onderteekening der formule die te dieu einde door de Curatoren was opgesteld. Op die manier behoefden dus die Formulieren, zelfs brj iemand die ze onderteekende, ook „naar binnen" geene werking meer te oefenen! Het is bijna onbegrijpelijk bij een man, die terzelfder tijd de oprechtheid zoo bijzonder kon aanprijzen, en die zoo uitnemend kon spreken en schrijven over „de waarheidsliefde als de bron van alle zedelijke deugden" (b. V. 1. 1., pagg. 129 sqq.). ') Prof. Van der Marck, die spoedig na zijn ontslag Groningen verlaten had, om achtereenvolgens te Lingen, te Deventer en te Burgsteinfort als hoogleeraar werkzaam te zijn, werd in 1795, bij de revolutie, te Groningen in zijn ambt hersteld; en die triomf voor hemzelven was een teeken, dat nu inderdaad zijne beginselen ook begonnen te triomfeeren. De theologen hadden gehandeld, alsof het reeds voldoende was, Tan der Marck te doen zwijgen; in plaats van eerst en meest er op bedacht te zijn, dat de door hem verkondigde beginselen bestreden werden, en dat dientengevolge de Gereformeerde beginselen ook aan de hoogesohool behoorlijk werden gedoceerd. ') D. i.: „Bij de lezing van dit boek is de meest mogelijke behoedzaamheid noodig; want overal maakt prof. Voetius alles zóó buitengemeen ingewikkeld, en hij knoopt er zulke kunstige sluitredenen aan vast, dat alleen iemand, die in het natuurrecht bijzonder ervaren is, ze gemakkelijk kan ontwarren" (J. H. Boehmer, lus Parochiale, Ed. 6, 1760, pag. 23, overgenomen, met bijvoeging van de laatste 9 woorden, door F. A. van der Marck, 1. 1., Tom. II, Faso. II, pagg. 211 sq).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen