Ideëel en reëel - pagina 26

24

held niet eerst een onderzoek wordt ingesteld. Die onderstellingen, axioma's en grondbegrippen nu, als betreffende de eerste elementen van onze kennis, behooren tot het terrein der philosophie, moeten door haar worden getoetst, in onderling verband gebracht, zoo mogelijk ook verklaard en tot hunnen diepsten grond teruggebracht worden. Derhalve redeneert men in een cirkel, wanneer men in de philosophie een beroep doet op de opvatting dezer begrippen in eene bijzondere wetenschap, terwijl die wetenschap van deze begrippen als van elders bekend en vast staande of ook eenvoudig, zonder nader onderzoek, als door eene definitie voldoende vastgelegd, bij haar onderzoek uitgaat. Daarmede wordt echter niet ontkend dat er eene wederkeerige werking bestaat tusschen de bijzondere wetenschappen en de philosophie, zoodat de philosophie ook rekening moet houden met de resultaten der bijzondere wetenschappen, gelijk omgekeerd de bijzondere wetenschappen onder den invloed staan der philosophische stelsels ; maar de beschouwing en constructie der grondbegrippen zelf blijft in 't bijzonder de taak der philosophie. i) Wanneer we nu terugkeeren tot ons onderwerp, dan rijst thans de v r a a g : hoe komen wij tot zekerheid aangaande het bestaan van de dingen buiten ons ? Aangenomen dat er dingen buiten ons zijn, dan komen toch deze dingen zelf niet in onzen geest. Wat wij onmiddellijk en rechtstreeks waarnemen, zijn onze gewaarwordingen, de verschillende toestanden en affecties in ons bewustzijn. Er zijn in ons bewustzijn verschillende graden van helderheid, die voor een deel afhankelijk zijn van onzen wil ; wij kunnen onze aandacht spannen en wij kunnen haar i) »Vorstellung ist eine völlig undefinirbare Erscheinung, die mit gewissen materiellen Vorgangen in einem Theile der nervösen Centralorgane auf unerklarliche Weise verbunden ist. Für eine naturwissenschaftliche Behandlung der seelischen Erscheinungen fehlt jeder Angriffspunlct, da sie sich unter keinen der naturwissenschaftlichen Begrifle anterbringen lassen," L. Hermann, Grundriss d. Physiologie des Menschen. 4te Aufl., pag. S. 8.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen