De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 12

10 gemeente zwarigheid maakte, zich aan de keuze van vroedschappen door de Staten der Provincie te onderwerpen; de gemeentelieden te Zwolle beweerden, dat de verkiezing van burgemeesters, schepenen en raden alleen aan hen stond, ,,zijnde Zwol in een volstrekte onafhankelijkheid, als afzonderlijke souvereiniteit, niemand boven zich erkennende dan God alleen." Ook een dertig jaar later, in den eigenlijken patriottentijd, was dit particularisme nog zeer sterk, terwijl de machten, die er op uit waren de zeven gewesten zoo goed mogelijk te doen samenwerken, de Stadhouder, in mindere mate ook de Raad van State, aan hevige aanvallen bloot stonden, ^) Eenige jaren later, in 1791, toen in Frankrijk een constitutie .voltooid was, waarvan het beperkt koningschap één der hoofdtrekken uitmaakte, hebben sommigen van de uitgeweken patriotten in de Jacobijnenclub gedebiteerd, dat zij in '87 al hetzelfde gewild hadden, dat nu in Frankrijk verkregen was, maar, als men hier de meest gunstige uitlegging aan wil geven, kan men zeggen, dat dit een bedenkelijke zwakheid van geheugen verried. Wel heeft Valckenaer, door het voorbeeld van Frankrijk geïnspireerd, het plan geopperd, den stadhouder als constitutioneel vorst aan het hoofd van den Staat te plaatsen, maar dat is bij een plan gebleven. Men gaat veel te ver, zoo men hier, gelijk Jorissen gedaan heeft ^), het aanbieden van een koningskroon uit distilleert. Integendeel, het denkbeeld vond hier te lande bij de geestverwanten al zeer weinig instemming: het huis van Oranje was te zeer bevlekt, ^) Overeenstemming werd niet mogelijk geacht. Die zou eerst mogelijk worden jaren later, in 1813 en '14, Toen hebben Oranje en de patriotten elkander gevonden, maar ook toen eerst. Een heele periode lag daartusschen een periode van ballingschap en vernedering voor het Oranjehuis, van teleurstelling, ja van bittere ontgoocheling voor de patriotten. Als men zich dat indenkt, begrijpt men niet, hoe een zoo uitnemend kenner onzer geschiedenis als Japikse met betrekking, tot de restauratie heeft kunnen schrijven: ,,Het gemak, waarmede het grootste deel van het nieuwe er in ging onder Oranje als hereenigingspunt der Nederlanders, bewijst, hoe dicht men 1) 2) ')

voor den R a a d van State, zie Brummel, HomsteAuis, p. 184—187. Historische Bladen I P , p. 152—3. Colenbranider, Gedenkst., I, p. 22.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen