GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 20

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 20

Rede uitgesproken op den Dies Natalis der Vrije Universiteit

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

16 bruikt, terstond echter, als men die gevallen van gebruik vasthoudt, te samen stelt en met elkaar vergelijkt. W a t achtereenvolgens voor mijzelf en gelijktijdig voor mij en anderen de aanwijzende voornaamwoorden beteekenen, varieert zoo onbegrensd, dat, als wij uit dat gebruik eerst moesten opmaken wat ze beteekenen, in stee van ze zelf te gebruiken, wij als resultaat een onbegrensde variatie zouden vinden in dat, waarnaar zij heenwijzen, wat neerkomt op een hoogen graad van onbepaaldheid. Reeds in abstracto is dit geen naam voor zichzelf, maar voor iets anders, in concreto is dat andere telkens verschillend. Inderdaad is, om het onbepaald te zeggen, dit nu eens dit en dan weer dat en dit en dat die ik daar gebruik staan zelf voor een onbegrensde variatie van bepalingen, die wij vanzelf niet kunnen noemen, zoolang we in onbepaalden vorm over dit en dat spreken. Bij geen naamwoord, dat als soortnaam optreedt, is de variatie zoo groot. Ook het woord ding, voorwerp, van alle soortnamen het onbepaalde iets het meest nabijkomend, is in 't gebruik niet van zoo onbegrensde toepassing als dit en dat. Overeenkomst tusschen aanwijzend en onbepaald voornaamwoord springt dus terstond naar voren, als wij uit de binding aan het gebruik van geval tot geval naar buiten tredend overzien, wat daarin het gemeenschappelijke is. Zelfs doen zich bij die beschouwing iets en iemand als het bepaaldere voor, daar deze voornaamwoorden veelvuldiger hetzelfde onbepaalde bedoelen dan deze, dit, en dat. De skepsis, die met de blijkende onbepaaldheid in het gebruik van dit en dat ernst maakt, ziet daarin hun ondienstigheid om wat dan ook te bepalen. Zij heeft gelijk, in zoover ze afgaat op de onbepaaldheid van den regel, wanneer dit en dat worden toegepast. Maar deze regel is niet geheel zijn gevallen en hij heeft niet de volle waarheid. Het is niet zoo, dat wij alle dingen der ervaring aanvankelijk slechts met het onbepaalde hier, nu, deze, dit, dat benoemen en dan vervolgens tot nadere bepaling met hulp van een soortnaam zouden overgaan. Dat zou zoo zijn, als wij aanvankelijk alleen met individueele dingen te doen hadden en zich in tweeder instantie daarboven een gebied van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van maandag 21 oktober 1929

Rectorale redes | 42 Pagina's

Het onbepaalde in de taal en in de taalkunde - pagina 20

Bekijk de hele uitgave van maandag 21 oktober 1929

Rectorale redes | 42 Pagina's