GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Innerlijk beleven en kennen in de structuur der opvoeding - pagina 10

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Innerlijk beleven en kennen in de structuur der opvoeding - pagina 10

Rede ter gelegenheid van de 56e herdenking van de stichting der Vrije Universiteit

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

6 dat we „innerlijk beleven" noemen. Uit hetgeen we vinden volgt dan de probleemstelling omtrent de verhouding van „erleben" en kennen. We willen trachten met critiek op de gereleveerde opvattingen een uiteenzetting van deze verhouding te geven. Tenslotte Avillen we spreken over de beteekenis van het door ons verdedigde standpunt voor de structuur der opvoeding. In den vaktechnischen zin van „innerlijk beleven" wordt het woord „erleben" eerder in de paedagogische dan in de wijsgeerige literatuur gebruikt. We vinden het reeds in 1818 bij Kohlrausch ^ ^ ) , terwijl Goethe het eerst eenige jaren later in een wijsgeerig betoog neerschrijft. ^®) Verder vinden we het woord gebruikt o.a. bij Vilmar ^ ^ ) , Hildebrandt ^^) en Nietzsche. ^^) Is het woord van jonger datum, de zaak die men bedoelt is veel ouder. Want hoewel we moeten onderscheiden tusschen het ervaringsbegrip van Dilthey en zijn volgelingen en dat van het mysticisme en de neo-romantiek, zijn er toch stellig verbanden te zien tusschen die beide. ^'^) Zelfs loopt er, hoezeer dit ook verbazen moge, als we bedenken, dat ook het mechanisme een kind van het naturalisme is, een lijn van het vroeg-naturalisme van Giordano Bruno en zijn „eroico furioso" naar de „Erlebnis"paedagogiek. ^^) Maar men meent betrekkingen te hebben van hooger adeldom. De wetenschappelijke propagandisten beroepen zich op de Confessiones van Augustinus, het piëtisme van Bernhard van Clairvaux, de mystiek van Franciscus van Assisi, van Tauler, Eckhardt en Suzo. Men roept Luther op als getuige en Schleiermacher als den man, die het „Erlebnis" weer ontdekte en er waarde aan gaf. ^^) Meer dan het piëtisme van Spener en Francke heeft Schleiermachers godsdienstphilosophie de aandacht. Hij toch heeft, zoo zegt men, in zijn „Reden" als eerste het wezen van het religieuze leven als „Verschmelzung mit dem Universum" omschreven op grond van ervaring en het in voorstellingswereld en gevoel beleefde. Het onmiddellijke, het oorspronkelijke, het kinderlijk- (soms ook het infantiel-) geniale, dat aan alle wetmatigheid en aan alle vormgeving onttrokkene; dat is het wat de Romantiek in al haar uitingen bedoelt en ons doet nabeleven; dat is het schoone in de „Reden" van Schleiermacher, in de „Herzensergieszungen" van Wackenroder, in de geestelijke liederen van Novalis en in de sprookjes van Grinim. ^^) Geen wonder dat Dilthey, die eigenlijk de vader van de moderne „Erlebnis"-verheerlijking geworden is, zooveel aandacht aan Schleiermacher wijdde. Evenmin behoeft het ons te verbazen, dat Wohbermin met de Diltheyaansche methode arbeidend ^ * ) , zich bij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1936

Rectorale redes | 64 Pagina's

Innerlijk beleven en kennen in de structuur der opvoeding - pagina 10

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1936

Rectorale redes | 64 Pagina's