GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 25

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 25

Rede uitgesproken op de vierenzeventigste gedenkdag van de stichting der Vrije Universiteit te Amsterdam

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

politieke, godsdienstige, „klasse-" of groepsverschillen gebaseerde tegenstellingen in het bedrijfsleven. Maar wij bedoelen te zeggen, dat de verhoudingen in het bedrijf, de tussen-menselijke relaties, de vraagstukken van de overgave van de mens aan zijn arbeid, de noodzakelijkheid voor de mens om in de arbeid eerbied te kunnen beleven voor de leider, de noodzaak dat de leider zich verbonden kan weten aan zijn ondergeschikten in wezen en in diepste zin beïnvloed wordt door en afhangt van het feit, dat de mens religieus is. Dat van dit gezichtspunt uit de bedrijfspsychologie een andere theorie opbouwt en tot andere theoretische conclusies komt dan van de humanistische visie uit, zal wel ternauwernood behoeven te worden betoogd. Het zij mij vergund nog een ogenblik Uw aandacht te vragen, wanneer ik zal trachten U op één veld van de toegepaste psychologie door één voorbeeld te wijzen op de consequenties van ons standpunt 59). In de dieptepsychologie is het begrip „zelfrealisering" ingevoerd. Nu hangt het geheel van de vraag, wat wij onder dat „zelf" verstaan, af, hoe wij deze zelfrealisering ons voorstellen. Wanneer de mens niet anders is dan een gebundelde geestelijke en psychische immanentie, die hoogstens zich realiseren kan in de aanspraak tot een in feite evenzeer immanent „gij", betekent deze zelfrealisering iets gans anders dan wat ik er mij van voorstel. Ook wanneer deze zelfrealisering betekent, dat de mens zichzelf van zijn eigen psyche uit verstaan wil en determineren wil en dat hij van daaruit ook zijn betrekking tot de buitenwereld wil bepalen en in deze betrekking tot de buitenwereld deze zelfrealisering feit wil doen worden, moet ik de gedachte dezer zelfrealisering afwijzen. Hoezeer ik ook waarderen kan het pogen om een kern in de mens te aanvaarden, zoals men het wel uitdrukt „eine Personsmitte", die velen dan het „Selbst" noemen, zodat zij komen tot een personalistisch getypeerde anthropologie, kan ik toch ook in dat geval „zelfrealisering" niet zonder meer als doel van het leven noch als einddoel van een analyse aanvaarden. Wanneer ik een kern van de menselijke persoon accepteer, of, wil men, een Personsmitte — voor het ogenblik laat ik dan onbeslist, of wij deze kern zullen noemen het ik, of het hart of de persoonskern — dan hangt het er alles van af, of wij zien, dat deze kern — die ik „het ik" noem, zonder aan het recht van anderen om die kern anders te willen noemen tekort te willen doen — religieus van aard is^*). Het begin ligt niet in de kern als kern, maar het begin ligt in de religieuse functie. En deze religieuse functie is er niet, omdat bijvoorbeeld de mens in zijn zelf zich een vader-imago gemaakt heeft, waarnaar hij zich een godsvoorstelling heeft geschapen, maar het ik is religieus, omdat de mens geschapen is naar Gods beeld. De mens heeft geen God-vader-beeld op aarde, omdat hij een aards vaderbeeld heeft, maar omgekeerd: de mens kan een aards vaderbeeld hebben, omdat hij door zijn afkomst heeft een imago Dei Patris. Alle vaderschap op aarde wordt genoemd naar en uit het vaderschap Gods. (Efeze 3:15). Maar bij deze opvatting komt heel het vraagstuk van de karakterneurosen — ook dat van acute neurosen, maar daarover heb ik niet te spreken — in ander 23

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1954

Rectorale redes | 34 Pagina's

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 25

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1954

Rectorale redes | 34 Pagina's