Boekbespresking

Reeds geruimen tijd is het tweede deel •') van den loopenden jaargang van de bekende R.B.-Serie in het bezit der abonné's. Tot mijn spijt bleef aankondiging van dit boek in ons blad tot dusver achterwege, mede door misverstand omtrent de methode die hierbij in dit geval moest worden gevolgd. De Redacteur wa, " van oordeel, zooals mij onlangs bleek, dat op mij de taak rustte op de verschijning van dit werk de aandacht te vestigen, daar ik het persklaar gemaakt had. Aan zijn wensch worde bij dezen met vreugde voldaan, al vind ik hierin^) aanstonds aanleiding op te merken, dat hetgeen in het boek geboden wordt geheel en al het werk van Dr Dam is, behalve de vertaling van het grootste deel van het vierde boek der Diatriben van Epictetus.

De schrijver, wijlen Dr R. J. Dam, is aan de abonné's van genoemde serie wel bekend door zijn werk als Rector van het Geref. Gymnasium te Kampen en als Lector aan de Hoogeschool der Kerken. Met de Professoren Greijdanus en Schilder bleef hij trouw iii het vervullen van de door de Kerken verleende opdracht voor de Opleiding tot den Dienst des Woords. Hoe velen zullen niet juist in de jaren van oorlog en kerkstrijd hem hebben gezien en gehoord, als hij trok door het land en in kleiner of grooter kring aanspoorde tot trouw en tevens zoo bemoedigend sprak?

de tot trouw en tevens zoo bemoedigend sprak? Maar het leven gaat voort en wij vergeten zoo snel. Daarom poogde ik in een inleidend woord de beteekenis van het werk van Dr Dam zoowel in de tijden van vrede als in de dagen van strijd te schetsen, opdat de lezers des te beter de bedoeling van zijn geschriften zouden verstaan. Daarom zijn we ook dankbaar, dat een werk, dat door Dr Dam was toegezegd voor de R.B.-Serie, zoover gereed was, dat de Uitgevers aanstonds pogingen ondernamen het alsnog te doen verschijnen.

Helaas moesten we constateeren, dat in de jaren van papiertoewijzing door de bevoegde instanties hierop afwijzend werd beschikt. Een feit, dat ons even doet zien, welk een voorrecht door God ons werd geschonken, dat wij weer in volle vrijheid mogen publiceeren, wat ons volk noodig heeft .

Noodig heeft. Daarop leg ik gaarne den nadruk. Daarom karakteriseerde ik het werk van Dr Dam als: een boek voor dezen tijd. Stellig zullen er wel abonné's zijn, die met verbazing den inhoud hebben bezien. Het is geen boek om even door te bladeren. Men leze het rustig. En dan kan het rijke vruchten afwerpen. • I ^

De lezer wordt hier immers binnengeleid — want we twijfelen niet, of aan velen is het terrein min of meer onbekend — in een wereld van heidensche wijsheid door een gids, die hem de doorwerking van deze aan de Schrift vreemde en vijandige gedachten tot in onze dagen doet zien, tot in zijn eigen leven toe. Zoo wordt het duidelijk, welk een wijde kloof er gaapt tusschen de gelijkluidende termen in den mond van een heiden en van een schriftgeloovige. En scherpe onderscheiding hebben we van noode in onze; dagen in de worsteling tegen allerlei humanistische invloeden op vrijwel elk terrein. Hier wordt dan ook geen intellectualistisch doel nagejaagd. Schrijver beoogt niet slechts inzicht te bieden in de Stoa, maar niet minder ons beter te doen „verstaan èn beleven eigen geloofsinhoud".

Wie leven wil naar het Woord, wordt gedwongen te „studeeren". Geen wonder, dat onder ons steeds levendiger wordt het besef, dat methode en inhoud van ons Christelijk onderwijs aller aandacht verdient. Lezing van het boek van Dr Dam zal dit besef niet alleen versterken, maar ook in veel opzichten goeden steun kunnen bieden bij het zoeken naar een oplossing in de vragen, die hier rijzen. Zelf streefde Dr Dam naar een eigen Christelijke didactiek. De vruchten d& arvan kunnen we voor een bepaald gebied in dit boek vinden. Het doet ons aanstonds zien, dat vele vragen, die tegenwoordig aan de orde zijn, bijv. inzake de rede van Paulus op den Areopagus en de gemeene gratie, rechtstreeks van invloed zijn op de wijze van behandeling van allerlei leerstof in de scholen. Door het eigen standpunt, dat de schrijver inneemt, zal hij tevens ten aanzien van deze vragen zelf de belangstelling doen herleven.

Omdat aan de opzet van het werk, om behalve Epictetus ook Marcus Aurelius te behandelen, niet kon worden voldaan, werd in overleg met de Uitgevers nog eeh uitvoerig artikel over Litteratuur toegevoegd. Natuurlijk is door het uitvallen van één der twee Stoïcijnen de bespreking van de wijsheid der Stoa niet volledig te noemen, al vormt de behandeling van Epictetus wel een afgerond geheel. Na een beschrijving van diens leven onder den titel: „Een vergeten leven", volgen de hoofdstukken: De - wijsgeer en zijn god. De wijsgeer als goddeUjk mensch. De wijsgeer en zijn medemensch. De wijsgeer en 's levens goed. De vsnjsgeer en de dood, De wijsgeer in strijd met zichzelf, Kersteningspogingen en Cynische taal, waarna een vertaling volgt van uitgekozen gedeelten uit de werken van Arrianus, die de leer van Epictetus bevatten. Een overzicht van de in de hoofdstukken besproken plaatsen maakt het den lezer mogelijk, terug te vinden, wat hij omtrent een bepaalde plaats vond opgemerkt. Samen 175 pagg., waarvan de helft wordt gevormd door een bespreking, die telkens ons verwijst naar de Schrift.

In deze toetsing aan de Schrift ligt de waarde van het werk. Dr Dam wees er eens op, hoe in onderwijskringen — en daaronder mogen we zoowel de ouders als de leeraren en onderwijzers verstaan — nogal eens de gedachte wordt gevonden, dat zij die den Heiland maar oprecht beUjden, vanzelf wel waarlijk Christelijk onderwijs zullen geven, krachtens hun geheiligde persoonlijkheid. Hij waarschuwde daarbij tegen een onderschatting van de ontzettende macht der duisternis, waardoor het licht heen moet boren.

Hier in de inleiding op het artikel over litteratuur vinden we eenzelfde gedachte uitgesproken omtrent de moeilijkheid, ook na het verwerven van Schriftuurlijke grondbeginselen, deze toe te passen op concreet litterair werk. Wie kent niet de vele vragen, die hier telkens weer worden opgeworpen of ook vanzelf rijzen? Ze worden genoemd in de opschriften boven de verschi'lende gedeelten: De schoonheid. De kunst van het woord. De kunstenaar als scheppei-. Inspiratie, „De Kunst om de Kunst", „Tendenz-litteratuur" en littera-

tuur met tendentie, Beoordeeling van tendentie, Vorm en inhoud onderscheiden, Vorm en inhoud in hun samenhang, Een Calvinistische stijl?

Wordt in den aanvang de moeilijkheid dezer toepassing ootmoedig erkend, niet minder klaar wordt de noodzaak dier toepassing geloovig beleden en haar aard scherp gekarakteriseerd: „Een toepassing die niet berust op een louter verstandelijke uitwerking van algemeene gedachten, maar het hart vraagt van den mensch, die den geur der kennis Gods (2 Cor. 2 VS 14) ademt en alleen dan op de goede wijze tot stand komt, wanneer die kennis van het begin tot het eind de kennisneming van het te beoordeelen werk naar zijn strekking en zijn. vorm draagt en leidt".

Zoo vormt dit artikel, dat ruim 60 pagg. telt, een passende aanvulling. Waarschijnlijk zal het vanwege het onderwerp dat het behandelt in nog breeder kring aandacht trekken, dan het eerste gedeelte.

Het boek werd in een keurigen band uitgegeven. De foto van den schrijver, die op verzoek van de uitgevers werd toegevoegd, zou beter tot haar recht zijn gekomen op een andere papiersoort en had niet op de voorpagina, maar op de keerzijde ervan behooren te worden geplaatst.

1) Stoa en Litteratuur in het licht der Schrift, door Dr R. J. Dam; verschenen in de R.B.-Serie, Uitg. Oosterbaan & Le Cointre, Goes.

2) Het is immers regel, dat elk medewerker eigen werk aankondigt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen