Studentenalmanak 1928 - pagina 116

108 DE UNIVERSALITEIT DER RECHTSGEDACHTE

rale rechtsstaatsgedachte een krachtige reactie begon tegen

het staatsabsolutisme.

Gegeven het feit, dat met name Kant en zijn volgelingen

den staat zijn formeelc souvereiniteit lieten en den burger

zonder voorbehoud onder de heerschappij van het positieve

recht stelden, kon een materiëele begrenzing van de staats-

almacht wel niet anders worden verkregen dan door een

loochening van de universaliteit der rechtsgedachte.

Wij moeten zulks goed verstaan. De universaliteit der

rechtsgedachte kan ninimer in het begrip van het recht tot

uitdrukking komen, doch is uiteraard een politische idee;

zij drukt uit, dat de rechtsgedachte in haar zin-voleinding

alle levensverhoudingen heeft te doortrekken, dat m. a. w.

geen uitwendige grenzen aan de draagwijdte der rechts-

gedachte zijn te stellen.

Nu bestaan er strict genomen slechts drie mogelijkheden:

óf men ontzielt de reohtsgedachte tot de idee van een

universeele Bemaszregelung in dienst van alle mogelijke

doeleinden, die men dan weer in de salus publica kan

samenvatten: consequentie; het staatsalbsolutisme.

De rechtsidee is van haar wezenszin beroofd en tot een

formeel, op zichzelve inhoudsloos raam geworden; zij heeft

geen immanent kriterium meer. Het recht is de assche-

poester geworden der kuituur, de piccolo der samenleving!

De rechtsgedachte heeft dan wel haar universaliteit ver-

kregen, dooh ten koste van een verflauwing aller wets-

grenzen. Het is een universaliteit in den absolutistischen

zin van het humanistisch continuïteitspostulaat, een der

factoren in de grondstructuur der humanistische wetsidee!

De tweede mogelijkheid is deze, dat men de universaliteit

der rechtsgedachte loochent en uitwendige grenzen voor

hare draagwijdte zoekt vast te stellen. Daarmede is nog

geenszins gezegd, dat men een immanent kriterium aan de

rechtsidee stelt.

Men zoekt dit immanent kriterium, tevergeefs zoowel in

Locke's natuurreohtsbeschouwing als in Kant's princiep der

Koexistenz, al speelt in laatstgeoemd principe ongetwijfeld

het humanistisch persoonlijkheidsideaal der rede-vrijheid

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen