Vrije Universiteitsblad 1940-41 - pagina 214

1642 de juiste verhouding van leven en historie dreigen te verstoren ; öm er U vervolgens op te wijzen, dat de historie, goed beschouwd, voor het leven beteekent een taak en een troost. I. Wij leven, zegt men, in een dynamischetl tijd, een tijd van overgang en kentering. Rondom ons heen, ja onder onze eigen handen wordt van het oude zooveel afgebroken, dat er nauwelijks meer iets schijnt overeind te staan. Het kost ons nu al moeite om ons in gedachten te verplaatsen in de toestand van enkele jaren geleden. Verschuivingen in de geestelijke en economische structuur van onze samenleving, die eertijds zich voltrokken langs lijnen van gelijdelijkheid, krijgen thans in enkele maanden of weken hun beslag. Nu zullen wij goed doen, ook bij deze verschijnselen het hoofd koel te houden. Tusschen toekomst en verleden bestaat nooit een kloof, maar altijd een overgang. W i e zich al te veel laat imponeeren door wat hij voor zijn oogen ziet gebeuren, is licht geneigd om van de wijs te raken. O o k de steilste golven reiken niet veel verder dan het oppervlak van de zee. Hier is de geschiedenis een goede leermeesteres. In de dagen van de Hervorming b.v, waren velen dermate onder den indruk van het nieuwe, dat zij vlak bij zich zagen ontstaan, -dat zij zich in een andere wereld verplaatst waanden. Achteraf bleek echter, dat onder de onmmiddelijk waargenomen oppervlakte constante stroomingen hun loop onafgebroken hadden voortgezet. Dat er niets nieuws is onder de zon, èn dat het verleden nimmer terugkeert, zijn halve waarheden, die elkander aanvullen. Maar dit neemt niet weg, dat in de laatste jaren, en eigenlijk al een halve eeuw lang, het tempo der ontwikkeling steeds sneller is geworden. Vroeger kon men den tijd voorstellen als een zandlooper, maar in onze dagen past veeleer het beeld van hel gevleugelde wiel, dat in razende vaart draait op de hoogste versnelling. Snel leven beteekent snel vergeten. Wie stil blijft staan om terug te zien, raakt hopeloos ten achter. Gedenk, zoo wordt ons toegeroepen, gedenk de vrouw van Loth, die omkeek en versteende. Zij kon het verleden niet loslaten, en wie dat niet kan, wie niet kan breken met de traditie, verstart in levenloos conservatisme. Het is geen wonder, dat in een dergelijke stemming voor de historie weinig ruimte overblijft. W i e een nieuw begin wil maken, moet eerst gaan afbreken. Zoo hebben het de mannen van de Fransche Revolutie begrepen. W a t van het historisch gewordene hun in den weg stond, hebben zij met wortel en tak omvergehaald. O p de puinhoopen van het oude wilden zij hun nieuwe heilstaat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen