VU Magazine 1972 - pagina 473

De Afrikaner Broederbond is opnieuw in opspraak gekomen. Dit geheim genootschap, waarin het grootste gedeelte van de nationalistische Afrikaner elite is vertegenwoordigd, pleegt zich in mysteriën te hullen en heeft daardoor in Zuid-Afrika zelf nog altijd iets raadselachtigs. In Nederland is het praktisch onbekend. Prof dr. J. Verkuyl heeft in zijn boek 'Breek de Muren a/gewezen op de grote invloed van de Broederbond, maar tot voor kort waren er maar weinig harde feiten bekend die aanwijzingen bevatten over de rol die de bond speelt achter de schermen van de Zuidafrikaanse politiek. Geheimen worden zorgvuldig - en met succes - bewaard. Alle leden moeten zweren hun leven lang te zullen zwijgen; wie de bestuursleden zijn (door één bron aangeduid als 'de twaalf apostelen' maar het zijn er vandaag ca. 20) is geheim; behalve wanneer dat uiterst noodzakelijk is, worden er geen verklaringen in het openbaar afgelegd of cijfers gepubliceerd; waar het secretariaat en het hoofdkwartier gevestigd zijn, is onbekend, evenals de plaatsen van samenkomst; het jaarlijkse congres wordt onder ingewikkelde procedures van geheimhouding gehouden. Velen die zouden hebben kunnen spreken, hielden zich rustig uit angst voor maatregelen.

stituut oprichtte trad hij uit de Broederbond. Hij was niet alleen tegen de bijbelverklaringen die de apartheid moesten rechtvaardigen, maar ook tegen de pressie die door de bond op de kerken werd uitgeoefend (vijfentwintig procent van de dominees zou lid zijn van de Broederbond) om strikte apartheid te handhaven. Toen in het begin van de jaren zestig aan het licht kwam, dat de rol van de Broederbond was in de kerkelijke strijd over het rassenvraagstuk, werd duidelijk dat het geheime genootschap een strenge rassenscheiding voorstond, zowel binnen als buiten de kerk. Tevens werd duidelijk dat de bond stond achter de activiteit om degenen die de schriftuurlijke basis van de apartheid aanvochten, weer in het gareel te krijgen of het zwijgen op te leggen. Dr. Naudé beschuldigde de Bond ervan dat hij zich op het terrein van de godsdienst had begeven en duidelijke theologische uitspraken had gedaan. Daarmee had de bond 'de kerk op onwettige en gevaarlijke manier bemvloed'. De bond houdt zich niet alleen bezig met kerkelijke zaken. Alle aspecten van het Afrikanerdom, politiek, cultuur, recreatie bedrijfsleven, onderwijs, landbouw, vallen binnen de gezichtskring. De bond wil 'alle belangen van het Afrikaner volk behartigen' en waakt daartoe tegen alles wat

Crises

De geheimen van de Broederbond rollen in de openbaarlieid. Vooral de Engelstalige pers publiceert document na document. Fragment uit een publikatie in de Sunday Times van 17 september '72.

De laatste vijftig jaar echter is bij een aantal gelegenheden informatie uitgelekt. Meestal viel dat samen met verschillende crises in het Afrikanerdom die tweedracht veroorzaakten in de Broederbond. Het beeld dat men krijgt, is dat van een select gezelschap van Afrikaners die zich geroepen en uitverkoren voelen en die geloven, in een opdracht van God de christelijk-nationale geest van het Afrikanernationalisme gestalte te moeten geven. Dit facet kwam vooral naar buiten toen dr. C. F. Beyers Naudé, die toen moderator was van de Nederduits Gereformeerde Kerk in ZuidTransvaal uit de bond stapte na de schietpartij in Sharpeville en het Cottesloe-beraad en de gewetenscrisis onder NG-voormannen die daarvan het gevolg was. Naudé, een diepreligieus mens, was hevig geïnteresseerd in het zendingswerk onder de Afrikaanse bevolking. Hij vond het onmogelijk apartheid te verzoenen met het evangelie, zoals het christelijk-nationale credo voorschreef 'Ik moet God dienen, niet de mensen,' zei hij. Voordat hij in 1963 het Christelijk In-

de macht, de eenheid of de echtheid van het Afrikanerdom zou kunnen verzwakken. Hij treedt op als een generale staf in de strijd tot behoud en tot uitbreiding van de Afrikaner macht in Zuid-Afrika. In tegenstelling tot de Klu Klux Klan of de Mafia, is in de Broederbond het grootste deel van het heersende establishment vertegenwoordigd. De 11.000 leden vormen een doorsnee van de elite op elk gebied. De Broederbond is geen esoterische, belachelijke rechtse club; hij zetelt in het machtscentrum van één van de rijkste en meest geïndustrialiseerde landen ter wereld. De 11.000 leden (alleen mannen) zijn in 500 cellen over het land verspreid. De bond is eerder een exclusieve club van top-Afrikaners afkomstig uit alle sectoren van de maatschappij: politici, hoogleraren, politiefunctionarissen, industriëlen, diplomaten, hoge ambtenaren, kerkelijke leiders, boeren en bankiers. Hij is zowel een gesprekskring als een coördinatiecentrum. Ideeën en informatie kunnen worden uitgewisseld, plannen kunnen worden gemaakt om Afrikaner belangen te bevorderen.

Macht De Broederbond schildert zichzelf graag af als een 'super brains trust'^a-zx deskundigen

•*r«ws a i p i * ^ i t | f «©pf «f « ï«cr#t %mêévé^né circ«ltr. % lm «tf®fR«fs, ëm mpmA^ f» v«t« for ^Mmmvi'% wifii Afrii hst til» ixtctttw» «rf th« %mt Stctofy. {%mt •«by'» %meé.m \ ' for ftfirtiwr ê0M^I.

14^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen