VU Magazine 1972 - pagina 409

m

magazine

tot oorlog leiden en die in feite niet zoveel verschillen van die, welke in vroeger eeuwen een rol speelden. Maar het is duidelijk, dat in de moderne tijd, door een complex van factoren, zoals o.m. de geperfectioneerde geestelijke communicatiemiddelen en de intensieve en kritische deelname aan de praktische politiek door grote, vooral jongere bevolkingsgroepen, de gepropageerde ideologieën als oorlogsmotief steeds meer worden gewantrouwd en dat men van die zijde bij herhaling aandringt op een openbaarmaking van de politieke en militaire overwegingen en achtergronden, die in werkelijkheid tot de oorlog voeren, maar door het rookgordijn van de officiële nationale of ideologische fraseologie verborgen worden gehouden. Wanneer om een voorbeeld te geven, van communistisch-militaire zijde wordt gesteld: 'Der Krieg wird endgültig aus der Welt verbannt sein, werm auf unserem ganzen Planeten sozialistischen Produktionsverhaltnisse herschen', dan wordt daarmee niet slechts een theoretisch-Marxistische visie op het verloop van de historie aangegeven, maar dan impliceert een dergelijke uitspraak tevens een door deze ideologie bepaalde taak, die tegelijk een moreel ahbi inhoudt voor het voeren van een oorlog, uiteraard ook weer, zoals het heet, 'ter verdediging' van de ideologie en de die ideologie representerende naties tegen de agressiepogingen van een infame vijand. In de praktijk blijkt dan echter dat deze zogenaamde 'defensieve' politiek in vele gevallen uitloopt op een of andere vorm van agressie en imperialistische machtsuitbreiding door middel van totalitair geweld, waaraan iedere notitie van redelijkheid en menselijkheid ontbreekt. Wanneer anderzijds de tegenstanders van de communistische ideologie zich als verdedigers van een 'vrije en democratische wereld' aimonceren en daarin hun ideologische motivering van de oorlog zoeken, dan komt ook hier voor de dag, dat het daarbij in wezen niet zozeer om die begrippen 'vrijheid' en 'democratie' als zodanig gaat, maar om de zeer bepaalde interpretatie, die door de regering of door poUtieke of mihtaire groepen aan deze begrippen wordt gegeven. En dan blijkt, dat het in de praktijk ook hier veelal om heel iets anders gaat, nl. om de handhaving van de politieke en sociale status-quo in eigen land, en zo nodig ook in andere landen. Deze zeer concrete doelstelling van een zgn. 'realistische' politiek dient dan echter te allen tijde wel gemaskeerd te *orden door een ideologische motivatie, die aan de bevolking als geheel een zedelijk ahbi moet geven tot het voeren, zowel als tot de voorbereidingen van een totale oorlog.

Bedelende oorlogsinvaliden uit de 16e en 17e eeuw Deze en de volgende afbeeldingen komen voor in een door Jacques Callot in 1627 vervaardigde reeks van tekeningen, onder de titel 'Les guex'. De schrijnende ellende der afgedankte, invalide soldaten is hier op indrukwekkende wijze weergegeven.

Medewerking Het lijdt geen twijfel, dat de hierboven vermelde ideologische rechtvaardiging tot het voeren van een totale, eventueel thermonucleaire oorlog ook voor het grootste deel van de artsenwereld zonder kritiek of protest aanvaardbaar schijnt te zijn en dat men zich in die kringen klaarblijkelijk niet bewust is van het feit, dat er tussen het medisch ethos en de genoemde nationale ideologie een principieel verschil bestaat dat zich in de oorlog in het ambivalentieprobleem van de militaire arts manisfesteert. Zeer duidelijk komt dit aan de dag in de wijze, waarop van medische zijde in alle landen actieve medewerking wordt verleend aan de wetenschappelijke voorbereiding tot een totale oorlog, met name vooral aan de voorbereiding tot die vormen van oorlog, die in de internationale bepalingen van Geneve voor alle belligerenten uitdrukkelijk zijn veroordeeld, nl. de chemische en biologische oorlogsvoering. Sidel en Goldwyn hebben erop gewezen, dat de produktie van chemische en biologische wapens in feite niet mogelijk is zonder de specifieke kennis en medewerking op dit gebied van medici. Anders gezegd: géén natie ter wereld zou in staat zijn tot het voeren van een dergelijke vorm van oorlog, wanneer alle medici, op grond van hun medisch ethos, iedere deelname aan de wetenschappelijke voorbereiding tot vernietiging van het leven zouden

weigeren. Het argument dat ook dit alléén gebeurt uit 'defensief oogpunt', hetgeen dus tot veronderstelling heeft, dat de vijand deze wapenen wél met agressieve bedoelingen zal toepassen, is van een doorzichtige onwaarachtigheid en wordt trouwens door de praktijk van de totale oorlog, zoals die heden ten dage wordt gevoerd, volledig tegengesproken. Desondanks gaan in Amerika en in andere landen honderden medici vrijwilhg en onverdroten door met hun actieve medewerking aan deze vorm van oorlogsvoering, waarbij dan de officieel naar voren gebrachte 'vanzelfsprekendheid' van de 'verdediging' van de ideologie de vlag vormt, die de zedelijk toch wel uiterst dubieuze lading moet dekken. De vraag moet hier gesteld worden, waarom een internationale medische organisatie als de W.M.A., die in de Verklaring van Helsinki van 1964 zo terecht stelling heeft genomen tegen de schending van de medische ethiek zoals die heeft plaatsgevonden bij de door medici uitgevoerde experimenten op levende mensen gedurende de tweede wereldoorlog, onder het argument, dat deze handehng 'zonder therapeutische waarde was voor de persoon die aan het onderzoek onderworpen was' en mede op grond van haar oordeel 'dat artsen niet ontheven zijn van criminele, burgelijke en ethische verantwoordelijkheden onder de wetten van hun eigen land', tot op heden nog géén blijk gegeven heeft van enige 45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen