VU Magazine 1973 - pagina 376

een verborgen bedoeling hebben in onze ontmoetingen en transacties met de ander, maar ook hierop kunnen we niet verder ingaan.

Behandeiingscontract Met elke deelnemer aan zo'n groep en ook met elke individuele patiënt wordt een behandelingscontract afgesloten voordat men aan de eigenlijke behandeling begint. Het lijkt wel een beetje op een arbeidsovereenkomst, een verklaring van wederzijdse verwachtingen in het stuk werk dat therapie heet. Duidelijk wordt afgesproken wat de patiënt kan verwachten van de behandeling, wat de behandeling zal inhouden, wat de rol van de patiënt, van de psychiater en van de andere groepsleden zal dienen te zijn, en wat de patiënt zelf wil bereiken als einddoel, dus in feite wat de patiëntwil worden, dit alles in de taal van de transactionele analyse. Ook de tijd komt ter sprake, in het contract kan staan: 'Laten we u voor 10 bijeenkomsten indelen bij de groep van dinsdag twee uur, dan zullen we eens zien wat we in die 10 keer kunnen bereiken, wilt u dan nog doorgaan dan kunnen we nogmaals 10 keer reserveren.'

Andere gegevens Een behandeling duurt meestal maximaal 20 uur. In het boek worden behandelingen gemeld van volwassenen, van pubers, van kleine kinderen, van zwakzinnigen, van echtparen, in ziekenhuizen, gevangenissen, jeugdhuizen en in privé-praktijken, door psychiaters, psychologen, maatschappelijk werkers, onderwijzers, geestelijken, rechters enz. Er is een vereniging van lieden die de transactionele analyse zijn toegedaan en er is een bijbehorend tijdschrift. Financieel is een groepsbehandeling uiteraard veel minder kostbaar dan een individuele behandeling, zeker gecombineerd met de factor korte behande-

lingstijd. Op pag. 156 worden de resultaten vermeld van een behandeling van 37 echtparen die als behandelingsovereenkomst stelden het redden van hun huwelijk. Na de behandeUng melden 31 echtparen goede transacties. 'We mogen zeggen dat we bij 84% van deze groep patiënten het oorspronkelijke doel, de redding van het huwelijk, hebben bereikt.' Er zijn ook minder feitelijke en meer persoonlijk gekleurde notities als: 'Het is een zeer lonende ervaring om mensen vanaf het eerste uur van de behandeling te zien veranderen, beter worden, groeien en zich afwenden van de tirannie van het verleden', waaruit we mogen concluderen dat er in ieder geval een stuk verandering bij sommigen plaatsgevonden heeft.

Naar tevredenheid? Hoe staat het nu met die ontevredenheid over de psychiatrie, de uitgangsstelling van Harris? Een goed deel van die ontevredenheid moet opgelost zijn, immers deze methode is geen eindeloze zaak, de kosten zijn laag, er zijn resultaten en vage vaktermen zijn verdwenen om plaats te maken voor duidelijke praat over duidelijke concrete situaties. Deze 'feiten' zouden de Volwassene in Harris en zijn makkers kunnen doen besluiten om verder te gaan met deze methode teneinde meer resultaten te verzamelen en nog meer Volwassenen bevrijdend te produceren. Een ander 'feit' is mijn overtuiging dat er nogal wat behandelaars in ons land hun voordeel kunnen doen met de Harris-behandelingsmethodiek, met name concrete instructie aan groepen in een verstaanbaar taalgebruik en het gebruik van een behandelingscontract zouden in voorhanden lacunes kunnen voorzien. Maar ik heb ook nogal wat kritische opmerkingen in mijn Volwassene geconstateerd. Ik heb kritiek op de vermelde resultaten, in het algemeen vraagt men in de wereld van ons vak een scherpe controle op resultaten van therapie, d.w.z. een onafhankelijke instantie moet het eventuele effect van een therapie vaststellen, een zo objectief mogelijke instantie dus en Harris is niet de juiste man in dat geval, hij immers heeft er alle belang bij dat zijn therapie het goed doet. Afgezien daarvan weten we dat therapeuten in het algemeen het vooruitgaan van hun eigen cliënten en patiënten overschatten en dus niet de aangewezen mensen zijn om resultaten van therapie af te meten. Ook weten we hoe patiënten vaak maar zeggen dat het goed gaat om van de therapie af te komen na maanden zwoegen en zuchten, en zo'n patiënt komt toch als 'sterk verbeterd' en 'succesvol' op de beoordelingslijst. Nee, de resultaten van Harris zijn niet zo 'hard' als mijn Volwassene zou wensen. Ik heb ook kritiek op zijn stelling dat iedereen zich op grond van de situatie van de kindertijd niet-o.k. voelt in het algemeen, naar mijn

mening is deze generalisatie onhoudbaar. Iedereen ontmoet mensen die juist in hun kindertijd goed voorbereid zijn op later en problemen met een positief grondgevoel benaderen. Dan mis ik in het werk van Harris de jij's die die zich niet-o.k. voelen op grond van hun huidige situatie, bijvoorbeeld omdat ze in Vietnam of Cambodja leven, of gemarteld worden, of dichter bij huis slecht wonen in de Pijp of vereenzamen in een bejaardenflat of lichamelijk gehandicapt zijn, zodat het besluiten tot de positie ik ben o.k. - jij bent o.k. een psychologische diefstal is. Problematisch is ook in dit boek dat Harris aan de ene kant een ideaal stelt van een vrij kiezende mens die zelf verantwoordelijk is voor zijn leven, die zelf op grond van zo objectief mogelijk informeren tot zelfstandige besluiten komt, maar aan de andere kant de lezer een serie meningen opdringt, meningen over seks voor het huwelijk, over de slechte hippies, over de rol van Amerika in de politiek (Harris ziet ook mogelijkheden om zijn methode toe te passen in de rol die Amerika moet spelen op het internationale toneel: 'Wat wij moeten doen is zelf het kwaad vermijden, een voorbeeld geven van een grootmoedige en intelligente macht en de wereld zodanig organiseren dat de bedorvenheid kan worden bedwongen, die we ongetwijfeld in binnenland en buitenland zullen ontmoeten'), over de ideale mens, een toonbeeld van zelfbeheersing met de erkende gedragsregels als 'tot tien tellen is een zeer nuttige manier om automatische reacties te vertragen', een rationeel wezen, zoiets als een computer, een tegenstelling die sommigen in moeilijkheden kan brengen. Niet iedereen kan zijn Volwassene laten reageren met 'sorry meneer Harris, bepaalde dingen wil ik graag uitzoeken en laten toetsen in de omgang met anderen'.

Slotbeschouwing Veel moet onbesproken blijven van dit boek, de kern is m.i. wel duidelijk. Sommige patiënten zullen baat gevonden hebben met de Harris-methode en bepaalde aspecten van de therapievorm lijken nuttig en aanbevelenswaardig voor sommige vakbroeders. Of mensen die in grote persoonlijke moeilijkheden verkeren iets zullen hebben aan dit boek betwijfel ik; inzicht in de problematiek is in het algemeen onvoldoende krachtig om wezenlijke veranderingen tot stand te brengen, daar is ook oefening in de concrete omgang met mensen voor nodig en dan schiet boekenwijsheid te kort. De Volwassene in de lezer moet uiteindelijk zelf besluiten wat gedaan moet worden op grond van bovenstaande informatie, of het boek geleend of gekocht moet worden, of het helemaal of gedeeltelijk of helemaal niet gelezen moet worden. Harris zou het toejuichen als u een volwassen besluit neemt maar hoe u dit moet doen en wat u moet doen dient u toch zelf uit te denken. Dat is tegelijk de aardigheid en de moeilijkheid van elke transactie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen