VU Magazine 1973 - pagina 565

Mogelijk heeft wijlen Bavinck privatim wel eens duidelijk 'nee' gezegd maar daar was de zwarte mens niet mee geholpen en dat valt nu in elk geval buiten elke controle. Ik ben op zijn geschriften aangewezen. Ik moge dan verwijzen naar Bavinck's brochure 'Het RasEr was geen al te wijde profetische horizon senvraagstuk' van 1956. Magnus est Plato, voor nodig om te voorzien dat we een keer major autem Veritas, zeiden de Romeinen: zouden beleven wat we nu rondom de VU Plato is groot maar de waarheid is nog groter, hebben beleefd in het gesprek tussen dr. Ga- en ik moet dit hier toepassen op een zo edel briel Setiloane en (vooral) prof J. v. d. Berg man als Joh. Bavinck. Want: zijn boekje is in over Potchefstroom. In het november-num- wezen racistisch. En: het kan volgens Bamer van het VU-magazine hebben we er een vinck's bedoelingen niet in de dialoog met uitvoerig verslag van kunnen lezen. Z.-Afrika worden betrokken, want na op bl. Dr. Setiloane was gekomen om zijn woord 49 meegedeeld te hebben dat hij in Z.-A. is als (zwarte) Afrikaan te spreken over voort- geweest en de situatie daar dus kent, weigert zetting of stopzetting van de contacten tussen hij op bl. 50 apert op het Zuid-Afrikaanse VU en het protest.-christelijke Universiteits- 'probleem' in te gaan. college te Potchefstroom, vermaard om zijn Bavinck constateert op bl. 20 dat we hier te verdediging van de apartheid. Hij stelde de doen hebben met een 'ingewikkeld vraagstuk', VU voor een duidelijke keus. U kiest, zo zei maar hij stelt daarbij niet de bizonder intrigehij tot de mensen van de VU, voor voortzet- rende vraag hoe dat zo komt, want (om maar ting van de contacten met het racistische Pot- iets te noemen) het Romeinse Imperium en chefstroom. Dan kiest u tegen ons en (in con- de Islam hebben eeuwenlang met een enorcreto) tegen de zwarte universiteiten. Of u me verscheidenheid van 'rassen' te maken gekiest voor zwart maar dan kiest u tegen blank had, maar ze hebben er nooit een vraagstuk en zijn apartheidssysteem. Tertium non da- en vooral geen ingewikkeld vraagstuk van getur. maakt. Dat is voorbehouden gebleven aan Als een dergelijk duidelijk dilemma van blan- ons christelijke Westen, en dan vooral ons ke zijde wordt gesteld, klinkt altijd weer het protestants-christelijke Westen. Ook in '56 bezwaar dat het te 'ongenuanceerd'b,, want we had hij al een boekje open kunnen doen over moeten met blank Z.-Afrika vooral 'genuan- de industriële urbanisatie in Z.-Afrika en de ceerd' praten. Dat hebben we de Vrije Uni- genadeloze exploitatie van de zwarte loonversiteit incluis, nu enkele tientallen jaren slaven. Maar hij weet alleen te vertellen (want volgehouden. Het is ons slecht bekomen. eensklaps heeft hij het wèl over Z.-Afrika) Zwart Z.-Afrika beschouwt dit praten als een dat de meeste zwarte Afrikanen pas het land casus belli en voor de VU is de teerling dus zijn binnengekomen nadat de blanken er 'vrede en welvaart hadden gesticht.' (bl. 47). wel geworpen. Deze blanke welvaart en vrede worden in Het is nauwelijks denkbaar dat de VU deze Z.-A. nu doorkruist door zonden als overspel casus beüi zou aanvaarden. Prof J. V. d. Berg ziet dat nog niet zo in, en en alcoholisme, geïmporteerd door de zwarzou het gesprek met de racisten van Potchef- ten want die zijn 'ontworteld.' Ze zijn nl. testroom willen voortzetten of liever nu eens rechtgekomen in een 'dynamische wereld' goed willen beginnen, en dat vanuit het besef waar 'het geld alleen koning is'. En dan; ze dat er nog nooit 'een echte dialoog' over dit staan intellectueel nog overwegend op een brandend vraagstuk is geweest tussen Pot- uiterst laag peil. Zo staat het letterlijk op bl. chefstroom en Amsterdam, (a.n. bl. 11). Hij 48. En op die zelfde bladzijde concludeert belijdt het als een zonde dat we niet duide- Bavinck dan: 'Onder deze verhoudingen krijgt lijker hebben ingezien wat de apartheidsdoc- inderdaad de eis tot zelfbehoud een zeer zwaar trine betekent, (a.n. bl. 12). Hij doorbreekt dit accent.' Immers, zo lezen we op bl. 49, toen peccavi enigermate door te releveren dat wij in 1940 overvallen werden door het natioProf J. H. Bavinck indertijd het 'probleem' naal-socialisme hebben we ons ook verweerd, (men vergeve me dit 'leenwoord': als óns on- niet maar terwille van onze eigen huid maar recht aangedaan wordt spreken we van on- terwille van de 'geestelijke en zedelijke waarrecht maar als het mede door onze schuld den die toen op het spel stonden'. anderen aangedaan wordt heet het een pro- Als dus Z.-A. inmiddels het land is geworden met het relatief grootste aantal executies, verbleem!) wel heeft gezien. En hier zitten we dan midden in de recente banningen, detenties, en een staatspolitie die geschiedenis van die groep mensen wier den- onttrokken is aan iedere controle van justitie ken en handelen een exponent vindt in de of parlement, dan is dat een begrijpelijke Vrije Universiteit. Nu we toch aan een pecca- reactie. Stel u voor: Een aantal blanken bezet vi toe waren, was het misschien zinvol ge- ergens een stuk niemandsland, stichten er weest dat die geschiedenis iets vollediger in vrede plus een machtig industrieel apparaat het beeld kwam. Ook iets nauwkeuriger. Want met als gevolg een haast onvoorstelbare welwat Prof V. d. Berg meedeelt over wijlen zijn vaart, alles met hun eigen blanke handen, en collega J. H. Bavinck behoeft minstens enige dan komen ineens uit de oerwouden de zwarten aanzetten en die gaan zich bezighouden toelichting.

Ingezonden

Potchefstroom, de VU en de geschiedenis

met ontucht en alcoholisme. Maar net als we de conclusie zullen trekken dat dit te gek is en dat apartheid dan de enige oplossing biedt, lezen we op blz. 50 dat het allemaal voor een aanzienlijk deel ónze schuld is. Want wij hebben met onze industrialisatie, 'waar goud te verdienen M'fli''(sic!) die mensen weggelokt uit hun stamverbanden. Bavinck vermeldt er niet bij dat die mensen van dat goud dat 'te verdienen was', nooit iets hebben gekregen, want dat staken wij in onze blanke zakken. En wat moeten we nu? Eigenlijk niet veel. Het 'ingewikkelde vraagstuk'hlijki bij Bavinck helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Bij apartheid denk je eerst aan regeringsmaatregelen. Die Z.-Afrikaanse regering heeft voor een waterdichte apartheidswetgeving gezorgd die door de V.N. onlangs getoetst is aan de (ook door Z.-A. ondertekende) verklaring van de Rechten van de Mens en dat met verpletterend resultaat. Men zie het zojuist bij Ten Have verschenen boek: 'Je hoeft er niet geweest te zijn'. Maar Bavinck vindt dat allemaal niet zo belangrijk, want: het zit ten diepste niet vast op regeringsmaatregelen, 'hoe ingrijpend ook' maar op 'de dagelijkse verhoudingen van mens tot mens.' (blz. 51) En stellig was het in '56 allemaal nog niet zó erg als nu. Maar Buskes had in '55 al een boek geschreven: 300 pagina's over de apartheid als regiem of systeem. En van dat regiem of systeem zei Buskes: onaanvaardbaar. Maar dat zegt Bavinck niet. Hij roept ons op tot liefde voor de zwarte mens. Ik kan nl. veel doen voor het andere 'ras' maar als ik de liefde niet heb baat het me niets. (blz. 51) Bavinck bedoelde blijkbaar te zeggen dat de blanken in die liefde wel wat tekort schoten. Daaraan was het blijkbaar te wijten dat er (b.v. in Z.-Afrika) een 'ingewikkeld vraagstuk' bestond. Dat was het rassenvraagstuk. Het verwonderlijke is dat er toen aan de VU niet onmiddellijk een soort binnenbrand is uitgebroken. Want er waren in diezelfde tijd ook andere mannen van de VU naar Z.-Afrika geweest. Bavinck had dan (volgens prof V. d. Berg) de apartheid bestreden. Maar anderen waren teruggekeerd als overtuigde voorstanders van het regiem. Ik denk hier aan prof J. Waterink. Want toen in zijn weekblad ('Centraal Weekblad ten dienste v. d. Geref. Kerken') blijkbaar zonder zijn voorkennis een artikel verscheen over het boek van Buskes (z.b.), waarin gezegd werd dat Buskes gelijk had in zijn ongenuanceerd 'nee' tegen de apartheid, plaatste hij in een volgend nummer een entrefilet waarin hij de verontschuldigingen van de redactie aanbood voor dit artikel. Er was nl. geen reden voor dit 'nee'. De redactie zou in een reeks van artikelen nog aantonen dat er eerder reden is voor een 'ja'. Bavinck zei dus, als we het geloven moeten, 'nee', en Waterink 'ja'. Maar er kwam geen polemiek, want ze zeiden allebei hetzelfde. Ze zeiden allebei iets anders dan een onge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen