VU Magazine 1975 - pagina 203

raadsels van het leven oplosten met hun model. Men weet nu hoe levende wezens erfelijke eigenschappen doorgeven aan hun nakomelingen. Ook het 'geheim van de soort' was onthuld. In de jaren zestig werd de genetische code ontcijferd. Er is, zo werd vastgesteld in de natuur sprake van één 'genetische taal', die geldt voor alles wat leeft, mensen, dieren, planten, schimmels en bacteriën. Dit opende de mogelijkheid om er wat mee te gaan doen. Het is mogelijk om DNA van het ene organisme in de levende cel van een ander organisme te laten binnendringen, dat op die manier nieuwe erfelijke eigenschappen krijgt. In feite ontstaat ook een nieuw soort leven, voordien in de natuur niet bekend. Dat is gebeurd met bacteriën en virussen. De laatste jaren is een aantal nieuwe enzymen ontdekt, dat de draadvormige DNA-moleculen op bepaalde, specifieke plaatsen 'doorknipt'. De uiteinden van deze brokjes DNA-draad zijn kleverig. Dat opende de mogelijkheid om uiteinden van twee verschillende DNA-moleculen aan elkaar te plakken. Prof. Planta: 'Het punt was, dat we nu een techniek in handen hadden, zó eenvoudig, dat eike redeiijk goede student ze al kon toepassen om een nieuwe DNA-recombinant te maken'. In sommige artikelen wordt al gesproken van middelbare-school-proeven. Griezelige mogelijkheden kwamen daarmee binnen wijd bereik. Tegen deze achtergrond moet ook de

Bergverklaring worden gezien. 'Genetic engineering', zoals het knip- en plakwerk wordt genoemd met brokjes DNA-keten van verschillende herkomst (een bacterie en een pad; een bacterie en de bananenvlieg; gehecht in '73-'74) is niet eens zo verschrikkelijk moeilijk meer. Men heeft niet de verbeeldingskracht van een Huxley nodig om zich te kunnen voorstellen, wat er allemaal nog meer aan elkaar geplakt kan worden. Het zal in principe mogelijk zijn menselijke monsters te kweken met vooraf bepaalde intellectuele en lichamelijke eigenschappen, voorspelde prof. J. D. Fast in een populair-wetenschappelijk boekje 'Materie en Leven' (december '72). Bij alle recente verontrusting over de mogelijke gevolgen van het ontsnappen van b.v. een kankerverwekkend virus of bacterie uit een laboratorium, wijst dr. Nijkamp er op dat het publiek er goed aan doet zich niet vast te bijten op wat misschien niet eens het meest relevante aspect van de zaak is. 'De onderzoekers moeten de samenleving informatie geven over wat in feite mogelijk is op het gebied van genetic engineering. Het is goed dat men weet wat in de breedte mogelijk is.' Ook prof. Bosch waarschuwde in Wending (maart '75) dat het probleem van de gen-manipulatie, waarover thans zoveel te doen is, slechts één facet is van een veel wijder strekkende ontwikkeling, 'het is een eerste aanzet tot een eugenetische praictijk die wanneer tot verdere ontwildceling gebracht, een onafzienbare problematiek zal oproepen. Op dit moment gaat het er nog om te voorkomen dat de wetenschappelijke activiteit niet uit de hand zal lopen en onderzoekers binnen het laboratorium alsook de mensen daarbuiten geen gevaar voor leven en gezondheid zullen ondervinden. Onmiskenbaar dienen zich echter de tekenen aan van een wetenschappelijke machtsontplooiing die dwingt tot het nemen van ingrijpender beslissingen. Zal men wijzigingen gaan aanbrengen in de genetische constitutie van patiënten met een ondraaglijk lijden, veroorzaakt door een erfelijke ziekte, indien de technische mogelijkheden daartoe binnen ons bereik zouden komen? Zal men ook minder humanitaire aansporingen nodig hebben om tot genetische manipulaties bij mens, dier en plant over te gaan?'. Zoals reeds gemeld toonden prof. Planta en dr. Nijkamp, die zich aan de VU in hun laboratoria met deze materie bezighouden, een genuanceerder mening dan sommige stemmen elders over de omzetting van het Moratorium in een reeks stringente veiligheidsmaatregelen, die voorkomen moeten dat er een bacterie of virus waarmee experimenten zijn gedaan uit een laboratorium ontsnapt. Prof. Planta: 'In Californië is in feite besloten tot een zeer aanvaardbare procedure. Je moet stap voor stap de risico's van een probleem evalueren. Eerst wordt nu gezocht naar een bacterie, die zich buiten de kunstmatige Iaboratoriumomstandigheden niet kan handhaven. In de pers is het hier en daar terecht-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen