VU Magazine 1975 - pagina 160

zaal staat de kist opgesteld, gedekt door de Nederlandse vlag, kransen liggen er van Himmler en Hitler, Duitse vliegtuigen draaien ererondjes boven het Binnenhof, een muziekkorps speelt het Deutschlandlied, het Horst Wessellied, het Wilhelmus en 'Wilt heden nu treden'. Mussert spreekt: 'Uit naam van het Nederlandse volk - voor zover het begrip heeft van de enorme worsteling van deze tijd zeg ik u Generaal Seyffardt, dat wij het communisme hier zullen uitroeien met wortel en tak'. Seyss Inquart spreekt: 'Hij gaf zichzelf en viel als een echte Nederlandse patriot'. En Rauter (Höhere SS und Polizeiführer) zegt bij de baar op het Binnenhof: 'Ik hoop, dat het gehele Nederlandse volk, onverschillig van welke richting, eensgezind is in de verering van de dode generaal en in de veroordeling van de moordenaars en van hen die hierachter zitten.' Maar dat zulks niet het geval is, blijkt wanneer de nazi's voorafgegaan door een treurmarsen spelend muziekkorps door Den Haag trekken. Scherp let

DeSD-spion Anton van der Waals. (Deze foto werd door de illegaliteit verspreid om elkaar te waarschuwen)

Rauter op hoe het publiek reageert op de uittocht van Seyffardt. Nog dezelfde dag stuurt hij een telegram aan Himmler: 'De Rijkscommissaris zag juist bij deze gelegenheid hoe zwak de NSB hier is en hoe ijskoud afwijzend de overgrote meerderheid van de bevolking Is geworden.' De mededeling hing samen met verschil van mening tussen de Duitse top-nazi's over de rol die de NSB moest spelen. Seyss Inquart en Schmidt wilden Musserts beweging gebruiken, Rauter koesterde alleen maar minachting voor dat 'stel nationalistische burgermannetjes' (De Jong). En hij had juist enkele dagen tevoren nog 'n nederlaag geleden. Op de ochtend na de aanslag - Seyffardt leefde toen nog - kwam de Duitse nazi-top 's morgens om negen uur al bijeen om te bespreken wat er moest gebeuren (behalve de razzia's op de universiteiten in het westen). Seyss Inquart was voorzitter. Hij nodigde ook Mussert uit, maar deze weigerde te komen. Een week tevoren juist was het decreet verschenen waarin stond dat alle instanties van het Rijkscommissariaat 'bij de uitvoering van belangrijke bestuursmaatregelen' overleg met de leider der NSB moesten plegen en nu was, buiten hem om, al besloten tot razzia's op de universiteiten. Gepikeerd bleef hij weg en zond z'n plaatsvervanger Van Geelkerken, 'n Ruzie moest Seys Inquart ook nog eerst beslechten tussen Schmidt en Rauter. Schmidt weigerde in één vertrek aanwezig te zijn met Rauters ondergeschikte Knolle, hoofd van de Sicherheitsdienst, die negatieve berichten over Schmidt aan Himmler stuurde. 26

Nadat al deze kwesties beslecht waren kon de bespreking beginnen over de vraag welke represailles nodig waren. Rauter somde een aantal reeds genomen maatregelen op en zei verder (hij sprak in dat verband van 'kalvinistische Oranien-Geisel') dat 50 gijzelaars uit de kampen in Noord-Brabant zouden worden geëxecuteerd. Van Geelkerken reageerde: 'Als morgenochtend die 50 man worden doodgeschoten, dan is het afgelopen met de NSB'. En hij legde uit dat het Nederlandse volk dan de NSB ten volle verantwoordelijk zou stellen. Schmidt viel Van Geelkerken bij. Seyss Inquart besliste niet, maar er kwam 'n soort alternatief op tafel: het in Duitsland tewerkstellen van 5000 te arresteren 'plutocratenzonen.' Daar kon Van Geelkerken het wel mee eens zijn. De beslissing over de 50 gijzelaars bleef hangen. Vermoed werd door Schmidt en Van Geelkerken dat Rauter zou trachten Himmler te overreden. Schmidt belde daarop Borman op, die beloofde de zaak aan Hitler voor te leggen. Laat die zaterdagavond besloot Hitler: geen executies. Daarvoor had Himmler overigens al aan Rauter laten weten, dat hij dat niet moest doen, maar beslag moest leggen op het gehele vermogen van de gijzelaars. Tegen deze achtergrond moet men Musserts volgende opmerkingen zien in de rede, die hij zaterdag 13februari op de Dam hield: 'Ik ben voor hen ingesprongen, omdat deze gijzelaars wel tegenstanders zijn, maar omdat ik niet geloof dat sluipmoord op hun programma heeft gestaan. Ik geloof ook niet dat uit hun kringen de sluipmoordenaars komen? de bandieten zijn bolsjewisten of hun handlangers.' Wat Mussert vermoedde, wist Rauter echter al 'n week. En nog veel meer. Dezelfde zaterdag als waarop de nazi's beraadslaagden over de te nemen represailles, zat tegenover dr. Kastein, Schreieders gevaarlijkste V-Mann Anton van der Waals, die in talrijke illegale kringen wist binnen te dringen. Kastein dacht dat hij te maken had met een agent uit Engeland en vertelde hem alle bijzonderheden over de avond tevoren gepleegde aanslag. Jan Verleun had z'n revolver meegenomen. Kastein zei dat hij de volgende dag nog 'n aanslag wilde plegen en vroeg Van der Waals daarvoor diens pistool. Van der Waals gaf hem die. Hij kende de naam van Kastein niet, maar wist wel dat hij communist was. Met dat verhaal kwam Van der Waals bij Schreieder aanzetten, die het meteen doorgaf aan zijn superieuren. Schreieder: (in 'n na de oorlog verschenen boek) 'Konden wij iemand waarschuwen? Wie dan? Zo wachtten wij op 7 februari 1943, wat er wel zou gebeuren.' De passiviteit t.o.v. top-NSB-ers valt op. Het bericht kwam snel. Kastein had in Voorschoten een aanslag gepleegd op mr. H. Reydon (Musserts 'Gemachtigde' voor Volksvoorlichting. Hij had eerst mevr. Reydon doodgeschoten, daarna gewacht tot Reydon thuiskwam. Deze werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag hadden Van der Waals en Kastein weer 'n afspraak. Het gebruikte pistool werd teruggegeven. Schreieder voelde er echter niets voor de onbekende communist reeds te arresteren. 'Mij interesseerde in de eerste plaats het spionagewerk van deze man'. Het leven van NSB-leiders interesseerde hem kennelijk minder. Hij moedigde nieuwe ontmoe-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen