VU Magazine 1976 - pagina 278

yil magazine 12

zou de kerk ertoe moeten bewegen om lot een herbezinning op natuur en rede te komen, echter zonder de gesignaleerde vervaging." Herbezinning reeds op de, met zoveel bijgeloof en magie geladen termen ,,natuur" en ,,rede", zou ik er aan willen toevoegen. Een enkele keer draagt de auteur zelf al tot die herbezinning bij met leerzame opmerkingen over wat ,,schepping" in de Bijbel wil zeggen (17. 237). Hij spreekt kritisch over de (heilloze) confusie van ,,geloof' en ,,wetenschap", en stelt verder vooral het onbegrip van de kerk aan de kaak, toen het er om ging in het hartstochtelijk zoeken naar vaste grond ivoor en in de wetenschap een diepere, innerlijke onzekerheid te herkennen (236). Ik ben geneigd de auteur daarin van harte bijval te betuigen, met de aantekening dat die onzekerheid, hoe écht ook en hoezeer als doorbraak naar nieuwe mogelijkheden zelfs van cultuurhistorische betekenis, niet zonder meer een pluspunt kan heten, maar .,in de diepte" iets te maken had met reeds aanwezige fundamentele vervreemding. Het boek eindigt met een aantal notities en vragen onder het kopje ,.De uitdaging uitgedaagd". Er is veel overboord gezet aan ,,traditioneel-christelijke bij bel beschouwingen en verklaringen." Maar: ,,bijbel noch Israël zijn wezenlijk betrokken geweest bij het proces, dat tot atheïsme in West-Europa heef) geleid."E,n: ,,tot een werkelijke confrontatie met de bijbelse kernwoorden, met hun wezenlijke betekenis, met het eigene van de Schriften is het nooit gekomen." (240) Ik denk dat daar veel van waar is. Toch, tot besluit, mijnerzijds nog een enkele vraag en een paar dingen die me van 't hart moeten. Dat laatste mogen dr. Boon en de lezers van dit artikel mij ten goede houden: over ,,atheïsme" c a . kun je nu eenmaal, als 't er op aankomt, niet ,,vrijblijvend"-beschouwelijk spreken; en bij dat ,,van 't hart" /al ik trachten me te laten leiden door diezelfde Schriften die deauteur en mij zozeer ter harte gaan. In twee hoofdpunten probeer ik een en ander onder te brengen. 1. Toont de auteur in zijn slotbeschouwing, waaruit ik al eerder citeerde, niet iets te veel goodwill t.o.v. de,,esprit critique", m.n. ook die van Marx? Eerder had hij al laten weten: ,,Het geheim van het verschijn.sel Israël schuilt luist daar. waar Marx weigert het te

mam ItfiT liB0A''JilinlPirfiofi aïlIJKionC

zoeken. En dat is in Israels omgang met de Torah."{\ 15 v.. cursief, van J. v.d. H.; vgl. ook p. 113). Maar afgezien van Marx, m'n vraag heeft een bredere strekk ing. De echte kennismaking met het eigene van de Schnlten, daaraan heeft het op onthutsende wijze ontbroken, dat geloof ik ook. Maar: ze waren toch steeds leesbaar voor ieder (d'ic lezen kon)? Waarom heeft men als men de heersende kerkelijke uitleg verwierp en b.v. ook een man als Luther om verschillende redenen niet,,pruimde" dan tenminste Erasmus(di^nk aan zijn bezorging van het Nieuwe Testament) niet serieuzer genomen? .,Ad fontes" was toch sinds de Re-

naissance de leus? Het is waar: aan de kerk, uitgerekend aan haar, waren de woorden (iods toevertrouwd, en zij heeft die veelal onherkenbaar gemaakt. Een zeer ernstige zaak. Maar waarom werd Calvijn grif ,,opgehangen" aan de Servet-kwestie, en werkten zijn, ook filologisch accurate, Bijbelstudies zo weinig door? (Bij veel andere groten werden misstappen vaak erg vlot gebagatelliseerd.) Moeten we de vijandschap, die bij Goethe en andere ,,pantheïsten" wordt gesignaleerd (zie boven), ook hier niet blijven onderkennen, hoezeer de hand in eigen boezem moet? ,, Uit ons voortgekomen". Dr. Boon's studie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen