VU Magazine 1978 - pagina 279

m magazine 13 A:

1878

ZEVENDE

JAARGANG

N*. 1930

DE STANDAARD Woensdag 10 JaU.

AbonB«niei)tEprT)i p«r 3 maatfuCÏ: YMT lAiMtfdam fZ^~balmkaiMJu^ua,\niifj) f2MEduk NaiuMn 5 Ceat a i bet avwL

IJti^ctMr4«s«*«- L IL KR/rr.

: mi 1 IM 6 ngds 90 Ctal; i < ^ « regel d2ifbo«e» 15 CeM; Iviracea a( vefoeÉljn^ na Urfecma 10 Ceal per nc«L

lo 4t irie i ^ r o o t e P r o t es t a n t scfae Bijkn, Pffifsen, Enselaed eo de VereeBJ^de Kutes, di«, eren ais bet oaze, z«er ccMeSïd TmaiMraUüss zijB, bestaat, FOor ieder die uilis feriaa^. de Hovelijltlieid om zijn iiiBd te zesdeB Baar ,,een scbdol Met dea BijbeL" Dttxeifde ir^ ook b e t c e T a i i B d e i i j f k l e i n e P r o t e ^ t a a t s c i i e KoalBkjijkeo ras Zwedea. NMrweteB, DeB«BMf1i.eB; WBt1««betir ca Safaa«B Ea alleea ta tiet o«k BOE oienreireBd Protestant^cbe Konlakrijk der Sederliadea beüiaat, BitfeaMvea r«er de r^lteres, deze ••irlIJklifM ÜIET.

Wat speelde zich in dejaren die vooraf gingen aan de oprichting van de V U , honderd jaar geleden, zoal af? Netels de vorige maand ook nu weer een greep uit de Standaard. Ditmaal: juni 1878

Kuyper: ,,De fatale wet voor den arme!'' Kappeyne: ,,Hct grofste communisme'' , ,Heel de schoolquaestie is een quaestie van arm of rijk", begint het hoofdartikel 23 juli 1878 in De Standaard. Naarmate de actie volkspetitionnement vordert, wordt Kuypers taal scherper. „Natuurlijk, den arme verdrukken wil en zal men. Edoch. . . gij moogt het den arme niet aanzeggen, dat hij verdrukt wordt". Dag in dag uit gaat Kuyper voort met het mobiliseren van het volk dat geen stemrecht heeft omdat het arm is. Dagenlang verschijnt over de volle breedte van de voorpagina onder de standaardkop een oproep, die ook op affiches wordt afgedrukt. Met name voor het bespelen van onlustgevoelens bij de armen blijken de autoriteiten beducht. Kuyperzet het volk op tegen de rijken. . . De burgemeester van Bergambacht geeft opdracht de biljetten af te scheuren die oproepen tot tekenen van het Volkspetitionnement. In Rotterdam wordt het aanplakken van de biljetten verboden. De burgemeester van Amsterdam maakt duidelijk welke zin op het aanplakbiljet hij opruiend acht. Dat is het zinnetje waarin er op wordt gewezen dat zowel in Pruisen, Engeland als de V.S. de mogelijkheid bestaat zijn kinderen te zenden naar een school met den Bijbel: ,,En alleen in het overwegend Protestantsche Koninkrijk der Nederlanden beslaat, uitgenomen voor de RIJKEREN, deze mogelijkheid NIET". De biljetten mogen worden aangeplakt, zo verordonneert de liberale burgemeester Den Tex van Amsterdam, als overgeplakt worden de woorden ,,uitgenomen voor de rijkeren".

Kuyper: ..Welnu, we zullen er iets overheen plakken, en als gehoorzame burgers zullen we het er uit nemen; maar is hiermee het feit onwaar gemaakt, dat alleen wie kennelijk veel geld heeft, in Nederland vrij is hij de opvoeding van zijn kind.' Kuyper acht de maatregel: administratief geweld'' (22 juli). En in de dagen daarna trekt hij pas fors van leer tegen de ..heersende kaste". ..Het is helaas! niet weg te redeneren dat deze fatale wet een privilege voor de bemiddelden schept, waarvan de armeren verstoken zijn, tenzij ze als aalmoes van Kerk of particulier ontvangen, wat hun neutrale buurman van den Staat ontvangt als een recht". . . ,,Een School met Gods Woordhebben kunt ge mits ge die school betaalt. Let wel, na vooraf aan buurmans school te hebben meebetaald." En hoe! Op 3 juli publiceert De Standaard cijfers die een inzicht geven wat in Deventer ,,een eldorado voor de liberulisten" uit de publieke gemeentekas wordt betaald aan onderwijs voor kinderen van armen en voor kinderen uit de gegoede burgerij. , ,Alzoo ontvangen onze edele voorvechters voor volksheschaving (bedoeld worden de

liberalen) voor elk hunner kinderen eene bijdrage van ƒ 20,- uit de gemeentekas. Het volk dat z.e zoo liefJiebhen, slechts f 10.-. Het ergerlijke is dat dit alles ten koste der algemeene ontwikkeling geschiedt. De armen toch moeten zich tevreden stellen met één onderwijzer op de 61 kinderen, de gegoede en min-gegoede burgers met één op de 30; maar de rijken hebben voor elke 25 kinderen één onderwijzer" I. .) Schreeuwend onrecht is het, dat de gemeente voor het lager onderwijs der minbedeelden lagere eischen stelt, dan voor dat der rijken, en dat zij de uitgaven, die een gevolg zijn van de hooge. ten behoeve der rijken gestelde eischen ten laste brengt van het algemeen."

,,Een der domsten" Op 26juli wordt een ingezonden stuk opgenomen van zekere T. uit Zwolle onder de kop: ,, Waarom ik als werkman vóór een school met den Bijbel ben". ..Ik ben een der domsten van de domme menigte. , . en toch hoe dan ook. betreur ik met duizenden in ons vaderland de nieuwe wet op het lager onderwijs. Wanneer ik geen Bijbel kende, sloot ik mij onmiddellijk bij de sociaal-democraten aan. en zou ik niet alleen het socialisme aanhangen, maar het vurig verdedigen, overal waar ik kwam. Wanneer ik zoo vele rijken zie, die. zonder ooit te werken met plezierreisjes of rij-

tochtjes den tijd dooden. dan komt onwillekeurig de vraag in mij op: waarom zij en ik nief^ Ben ik niet van "t zelfde maaksel als zij? En ik moet werken van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Op mij. zoo min als op mijn ouders, kleeft een smet. waarvoor ik mij eenig mensch (let wel. niet vooi' God) behoef te schamen. Wanneer ik ze zie in hun prachtige groote huizen en buitenverblijven, dan vraag ik wel eens. waarom ik mij m een klein huisje, waar ik mij ternauwernood kan omwenden. moet behelpen: wanneer ik zoo vele rijken zie die met trotsche blikken minachtend op ons nederzien. als waren ze van een ander maaksel dan wij. maar bovenal wanneer ik hunne kinderen mijn kinderen hoor of zie verachten. dan stijgt mij het bloed naar het hoofd en zou ik ze soms w el te lijf willen. Wannneer zoo de duivel der ontevredenheid voor een oogenblik mij bestormt, dan gevoel ik dat er wat toe noodig is om weerstand aan dergelijke zondige gedachten te bieden. Wanneer ik in het Boek der Natuur lees. waarop ons de geleerde liberale heeren doorgaans wijzen, dan vind ik daar geen antwoord op vragen dat mij tevreden kan maken. Wanneer ik van rijken hoor, dat ook bij hen niet alles geluk is. dan denk ik wel eens: Praat maar toe. zalig zijn de bezitters. Maar wanneer ik dan de Bijbel lees. het Woord van God ons geschonken, dat Boek dat bij mij gezag heeft boven alle an-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen