VU Magazine 1978 - pagina 348

nm^-dne 38 der zegt en schrijft wat hij wil, oordeelt de Fransman Charles Ogier. Het paste zo trouwens ook in het economisch beleid van de Hollandse regenten, die niet graag vrije verkoop belemmerden van producten waaraan iets te verdienen viel. Een invoerverbod van boeken, in Engeland aan de vooravond van de revolutie uitgevaardigd, lokte een officieel protest uit van de StatenGeneraal. Sensatie Dat niet al het drukwerk van superieur gehalte was moest men maar voor lief nemen. Pamfletten konden lasteren, bedriegen, en indoctrineren met schaamteloze onzorgvuldigheid jegens de belangen van anderen. De deugden, maar niet minder de gebreken van moderne massa-media zijn reeds aanwezig in de zeventiendeeeuw se pamflettenlitteratuur. En ook toen al bleef in de zeef van de nieuwsverspreiding de droesem dikwijls op de bodem liggen. De titels van vele pamfletten schreeuwen het ons nog toe: schrikkelijke moord geschied te Delft. Erbarmelijke brand te Wilda! Wonderbaarlijke spokerij te Brussel! Kom en lees hoe drie studenten in

Kloppenburg twee meisjes hebben verkracht en vier vermoord! Zie hoe vier en zestig heksen wel meer dan duizend mensen en zes duizend beesten hebben omgebracht! Een zoon vermoord zijn vader en moeder! Een meisje te Steenwijk onschuldig onthoofd! Nu ja. wanneer dan driejaar later een nieuw geschriftje verschijnt over een jongedochter te Vlissingen. die op dezelfde treurige wijze aan haar einde gekomen is, rijst wel even de vraag of niet een handig zakenman nog eens de oude kost in nieuwe schotels heeft opgewarmd . Soms ook was het eigenlijke geval zo mager, en op het titelblad reeds zo breed uitgemeten, dat de uitgever mtiar wat oude gruwelen met het hoofdgerecht vermengde - ,,hier is noch by gevoecht een spoockerije, eertijts tot Rotterdam geschiet, waerdoor een groote moort wtgebracht werden". De drukker van de sententie tegen Claes Jeroensz. - ,,over de abominable feylen ende bloetschanden by hem gegaen'' - heeft buiten het eigenlijke vonnis zo weinig mee te delen, dat hij al pratende maar de ene moordgeschiedenis na de andere ophaalt, in een algemeen commentaar op de boosheid der tijden.

De boosheid der tijden, jawel . . . want ook de exploitanten van de sensatiezucht rechtvaardigden zich gewoonlijk met zalvend moraliserende slotphrasen. ,,Dit is, beminde leser. cortelijck maer waerachtich, hetghene wy u.l. hebben willen mededeelen van dese twee so grouwelijcke moorden. Hopende dat sulcx yeder tot eer, exempel sal dienen hem voor dierghelijcke te wachten". Wie lust heeft tot doden, hij dode zijn begeerten. De drie jongens uit Danzig, die zeven jaar lang als roofmoordenaars stad en omgeving onveilig gemaakt hadden, werden speciaal de ouders als waarschuwing voorgehouden. ,,Wilt u kinders dwinghen, te wijl het rijs ken groen is, want alst begint te dorren ist te laet''. Dan was het misschien wel het beste de kinderen zelf reeds deze lectuur in handen te geven als lessen voor de levenspraktijk, zoals de beschrijver van de moord te Heusden in 1609 op de titelpagina hen dan ook opwekte tot kopen en lezen: Coopt my vry ionghe ieucht vermaert In my soo is die moort verclaert, lek ben altyt dat geldt wel waert.

Advertenties

- - ^ - . ^

Makelaars in assurantiën.

Lijfrente premie-aftrek? Nu een dynamische zaak. Een uitmuntend middel om Uw belastingaanslag te verlagen en Uw pensioen te verhogen.

Hoge bomen vangen veel wind Als academicus steekt u ver uit boven de middelmaat, qua inkomen, maar ook wat betreft de lasten. Wij verstaan de kunst uw lasten te verlichten.

B.V. NASK

pro civibus

Groningen Laan van de Vrede 1 Tel. 050-258925

Objectieve adviseurs ook m.b.t. hypotheken, financieringen en verzekeringen. Amsterdam: stadhouderskade MO fel. 736111 Groningen: spilsluizen nz 11 tel. 050-184114

Rotterdam Westersingel 93 Tel. 010-362022

i

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen