VU Magazine 1978 - pagina 27

Wl magazine 25

A\

mVDR JAAROANe.

W. 1374

E STANDAARD Pnp pef kw-artial ronótr het Z o a d a g s b i a d : Voot AmstmUni / 2JX. — t r a a w pw post / IM. Enkele Nuramen 5 Cwt »*« hel JBoreel-

Direetaor-tn^ivn J. H. SKÜTT.

A-hrerteirtüo; v3o I tot 6 reeds 90 Cört; ledm « c d durboTcn i ; C«it; A a i n n e » of W ^ M W ^ *3nliefdej(a«n 10 Out per rejteL

Wat speelde zich in de jaren die vooraf gingen aan de oprichting van de V U , honderd jaar geleden, zoal af? Net als de vorige maand ook nu weer een greep uit de Standaard. Ditmaal: januari 1878

Dam tegen staat en socialisme

Liever vrije giften dan belastingen „Hoe weinig het Christelijk beginsel nog in onze maatschappij, zelfs in zich Christelijk, noemende kringen, wortel schoot, blijkt nergens droever, dan op het stuk van geven", zo begint Kuyper op 14 januari een artikelenreeks. Het is met de vrijgevigheid in ons land droevig gesteld. „Nog is ons land schat- en schatrijk en toch wordt in dat schatrijke land nog door duizenden bij duizenden gebrek geleden; moeten geheele scharen der maatschappij zich onthouden van wat voor deugdelijk levensonderhoud noodig was."

Had de geopende hand der burgerij, gelijk in Oxford en Cambridge, stichting bij stichting in het leven geroepen, waaruit aan de knapste koppen uitgelezen katheders met goede inkomsten verzekerd werden, er zou geen post voor Rijksuniversiteiten met al hooger bezoldiging zijn aangevraagd."

en de barmhartigheid als zedelijke macht uitgezonden om elke denkbare, werkelijke nooddruft onverwijld te bevredigen." Kuyper signaleert, dat van de door hem geschetste barmhartigheid in de praktijk weinig is terecht gekomen. Meer dan een aalmoes kon er niet af. Bovendien heeft men die „gesmaldeelde aalmoes nog misbruikt om de gedweeheid, de Socialisten onderworpenheid en afhankeKuyper is niet alleen beducht lijkheid van de arme des te voor toeneming van ,,staatsgrooter te maken." Hij vindt oppermacht", hij ziet ook het het dan ook begrijpelijk, dat verband tussen het ,,geven" onder die omstandigheden ên de socialistische woeling". het socialisme de kop heeft „Ze zijn er, dé armen en de opgestoken. ,,Zoo doende is, rijken, gelijk ze er waren en er mee door misleiding, we stemDe staat zullen zijn en de Heer heeft men het toe, en verkachting ze beiden gemaakt, d.w.z. Hij Het Nederlandse volk, het van het zedelijk beginsel, Christelijk volksdeel incluis, is heeft als Schepper die onge- maar toch waarlijk niet onbelijkheid in lichaamskracht, in te gierig. Kuyper vindt dat grijpelijk, deze onheilige theoniet alleen zedelijk verwerpe- vlugheid en behendigheid, in rie geboren, die het pit en de slimheid en doorzicht, in vastlijk, hij ziet ook een politiek kern uitmaakt van het revoluheid ert zwakheid van karakgevaar. Want als particulieren tionaire socialisme: .,Men ter, in talent en genie in het niet offervaardig genoeg zijn, heeft het ons niet willen gezal de staat allerlei taken op leven geroepen, waarvan altijd ven, daarom zullen we het zich gaan nemen. „Een volk, weer de ongelijkheid van uit- nemen. Niet door geweld, dat aan vrijwillige gaven bo- wendige levenspositie het na- maar door de wet. Wij zullen ven gedwongen belasting de tuurlijk gevolg zal zijn. Maar ook stemrecht eischen; dan de voorkeur geeft (snijdt vanzelf) diezelfde Schepper heeft ook rijken bij de stembus slaan; en door particulier initiatief de al- in dien ongelijk bedeelden eenmaal meester van de wetbemoeiing van den Staat (af)." mensch een hart gelegd. (...). gevende macht, vooreerst in „Verzorgt ge zelf door milde Hij heeft gewild, dat de macht- den vorm van belasting u uit aalmoezen uw armen, dan zal hebbers op aarde in hun keu- de hand slaan, wat ge als aalren, verordeningen, wetten en men in uw Constitutie geen moes geweigerd hebt en voorts artikel over Armenzorg meer voorschriften, der barmhartig- door de inrichting der wetten schrijven en dien tak van heid gedachtig zouden zijn, om het zoo te maken, dat nu eens Staatswerkzaamheid doen ver- den armen dagloner te steu- al het voordeel aan den kant nen. Hij heeft geëischt dat vallen. van den werkman komt en al vrije liefdesdrang den milKeerde de oude Maecenas- der bedeelden er een lust aan 't nadeel aan den kant van mildheid in u terug en vonden zou doen hebben, om wat ge- den werkgever." geleerden en kunstenaars over- zonken lag op te nemen en vloedigen steun bij het pri- wat uit machteloosheid achtervate kapitaal, er zou van geen bleef, hulpe te bieden. Hij Vrije giften uitgaven voor een Kunstaca- heeft bovenal zeer gestrengeKuyper stelt zijn lezers voor de demie, voor een commissie van lijk zijn hoog gebod ons ingekeus: of ze geven „vrije gifantiquiteiten, voor musea en scherpt, dat nooit naast de ten der liefde", of ze zullen verzamelingen op 's Rijks overdaad het gebrek onder zijn worden gedwongen belastingen budget sprake behoeven te vrijen hemel zou vernachten te betalen. Hijzelf kiest duizijn. delijk voor het geven.

Praktijk In de praktijk blijkt het geldinzamelen nog zo eenvoudig niet. In een Ingezonden stuk (25 januari) klaagt J. H. F. Gangel er over, dat het collecteren in het land door agenten veel kosten met zich meebrengt, terwijl er ook onverlaten rondlopen, die zich ten onrechte als collectant voor een christelijk doel uitgeven. Hij stelt voor een Centrale Commissie in het leven te roepen, bij wie iedere christelijke instelling die een beroep wil doen op liefdadigheid, zich kan aanmelden. Zo'n commissie kan dan werken met correspondenten overal in het land, die in hun woonplaats bij ieder bekend zijn en die geen reiskosten maken. De heer C. Dieuil uit Gramsbergen is het met de heer Gangel eens. Er moet een Commissie komen, vooral ook. omdat reizende agenten vaak weinig tijd hebben, „Een poos geleden kwam een Friesch agent bij mij. Hij had maar één dag de tijd. Nu is mijn gemeente over 3 uur gaans verspreid en de wegen zijn meest nog zeer primitief, op vele plaatsen onbegaanbaar. Dagen lang had iemand, hier onbekend, werk gehad om de meeste boeren rond te gaan. Er is dus genoeg reden om verandering ip dezen wenschclijk en nodig te achten."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen