VU Magazine 1978 - pagina 270

1^ magame4 -ipr-il

in de wetenschap gaat het vooral om het probe.

Plannen Buikhuisen zeker de moeite waard door Koos van Weringh '•' Het Is weer zover een rel m de Nederlands* crimlnologenwertld. AUoJ Nederlaad oo het • •ond een utoombom op België te gooien, zo berichtte ook deze krant de vorige w«' - 1 , dat Buikhuisen in Lelden hersenonderzoek biJ delinquent--Ie num~— '-• tio' - bijdrage var-— v D Jör»

Twee processen Aan de basis van het onderzoek ligt een bepaalde theorie, die zegt dat een emotie bij een mens pas tot stand komt wanneer er tegelijkertijd van twee processen sprake is: er moet zich een intern fysiologisch proces voltrekken, dat wil zeggen, dat zonder dat de persoon in kwestie daar ze\f,,iets aan kan doen" allerlei functies in zijn lichaam worden geactiveerd. Zijn bloeddruk kan bijvoorbeeld oplopen, zijn hartslag kan zich versnellen, de huidweerstand kan veranderen etc. Het tweede proces heeft te maken met de kennis die men heeft van de situatie waarin men zich bevindt op het moment van de activatie. In het onderzoek van dr. Beijk gaat men van de hypothese uit, dat wanneer er op een bepaalde situatie niet wordt gereageerd met deze interne fysiologische processen er ook geen emotie tot stand komt.,,Angst is zo'n emotie; angst is bovendien een kracht die mensen en'an weerhoudt om rei;els te overtreden. In ons onderzoek zien we uitdrukkelijk af van een hele reeks van determinanten (factoren) die afzonderlijk, of in wisselwerking met elkaar een belangrijke rol spelen hij delinquent gedrag. We zien af van persoonlijkheids-eigenschappen, de sociaal-economische klasse waartoe men behoort, cultuur, sub-cultuur, de wetgeving van het land in kwestie, de economische toestand, de invloed van de medeplichtigen, toevallige omstandigheden op het moment van het misdrijf etc. De rol van die factoren wordt vanzelfsprekend niet ontkehd, maar ze worden niet onderzocht. We hebben ons op één determinant binnen de persoonlijkheid geconcentreerd en die determinant heet: angst". De gedachte is, dat naarmate de angst groter is, de kans kleiner wordt dat de impuls om wetten te overtreden ook wordt uitgevoerd. Overtredingen kunnen tot stand komen, wanneer de impuls zo sterk is. dat de angst als tegenkracht niet meer voldoende is; of

ook wanneer de angst als tegenkracht ontbreekt. In dat laatste geval is er sprake van een persoonlijkheidstype dat met psychopaat" wordt aangeduid. Activatie-niveau Volgens de theorie is angst een emotie die alleen tot stand komt als zich interne fysiologische processen voordoen. In het onderzoek wordt getracht de angst die personen ervaren, af te leiden uit hun fysiologische reacties. Ze krijgen in een experimentele situatie een aantal dia's te zien; hun autonome reacties (dat zijn dus reacties als bloeddruk, hartslag enz.) daarop worden gemeten en de mate waarin iemand reageert, wordt ,,activatie-niveau" genoemd. Staat iemand op het punt een misdrijf te plegen en is zijn activatie-niveau hoog, dan ontstaat er angst, is het activatie-niveau gemiddeld of laag dan is er opwinding of spanning; er is geen fysiologische reactie, dan is er geen emotie.

Niet negatief Het hebben van een laag activatie-niveau kan op zich niet worden beschouwd als iets negatiefs. Dr. Beijk: , ,Misschien is de beste formulering op

basis van de theorie een hele globale, namelijk dat een laag activatie-niveau mogelijk predisponeert (voorbestemt) in de richting van risico-dragende of gevaarlijke activiteiten, waaronder dan de criminaliteit. ( . . . . ) De lage activatie-niveau's zul je vinden - ik noem maar wat -onder de vrijwilligers bij het vreemdelingenlegioen, avonturiers, mogelijk onder de beoefenaars van gevaarlijke sporten, u vindt ze onder intriganten in machtsposities, maar ook onder de maatschappij-hervormers, de dissidenten en de grote revolutionairen van de wereldgeschiedenis. Het is duidelijk dat een laag activatie-niveau in geen enkel opzicht een diskwalificerende betekenis heeft en dat kennis van het activatie-niveau op zich, geen enkele aanwijzing geeft in de richting van criminaliteit. Wel is het mogelijk dat onder delinquenten lage activatie-niveaus frequenter zijn, maar dat geldt evenzeer voor de beroepen die ik noemde.''

Aileriei kritiek Het was, zoals gezegd, een forum-discussie. Het verhaal van dr. Beijk stond bloot aan allerlei soort kritiek. Inhoudelijke kritiek, zoals die van drs. W . L . Buitelaar (socioloog aan de universiteit van Amsterdam). ,.Beijk onder-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen