VU Magazine 1979 - pagina 257

Vü magazine 35 schrijven ontstaan. Daarvóór moet dan een mondelinge traditie geweest zijn. Hoelang heeft deze traditie geduurd en hoeveel tijd is er tijdens het vertellen van geslacht op geslacht in een bepaalde vertelling bijgekomen, afgegaan of veranderd? Uit het OT en ook uit gegevens uit Israels omgeving weten we, dat de mondelinge overlevering in hoge ere werd gehouden: , , 0 God. met eigen oren hebben we het gehoord, onze vaderen hebben het ons verteld: een werk hebt gij gewrocht in hun dagen" (Ps. 44:2). Ook al zal er naast de mondelinge traditie al wel een schriftelijke geweest zijn, welke traditie werd tenslotte als de alleen geldige genoteerd? Welke invloeden van buitenaf, of zoals we met een duits woord zeggen: .,Umwelt", hebben daarbij tot de gedachten- en begripsvorming bijgedragen? Wat we nu ,,de hebreeuwse taal" noemen is oorspronkelijk de taal van de Kanaanieten en Phoeniciërs geweest en later pas door Israël als volkstaal overgenomen, zodat met de woordenschat ook begrippen en denkbeelden uit die .,Umwelt" gemakkelijk konden worden overgenomen. Schriftelijke vondsten hebben deze veronderstelling ook bevestigd. Zo hebben we een aantal vragen geformuleerd waarmee een ieder die zich wetenschappelijk met literaire gegevens uit de oudheid - en dus ook uit het OT - bezighoudt, zich heeft te stellen opdat hij een duidelijk inzicht krijgt in de problemen en in het zoeken naar antwoorden.

ten soms nauwelijks welke gearticuleerde klanken bepaalde schrifttekens hebben verbeeld, laat staan dat we trefzeker zouden weten waarheen een combinatie van klanken, die we ,,woord" noemen, in de toenmalige werkelijkheid verwees. In de Statenvertaling bijv. tref je vele hebreeuwse woorden aan die door de vertalers onvertaald gelaten zijn, omdat men niet wist wat die woorden precies betekenden. Dat wij het - ruim 300 jaar na de knappe Staten vertalers - toch beter weten, komt alleen omdat vooral in de laatste eeuw zoveel schriftelijke documenten uit zand en klei, spelonk en grot te voorschijn gekomen zijn uit gebieden, waarin aan Israël verwante talen gesproken werden en culturen bestonden. De laatste anderhalve eeuw heeft ook de vergelijkende Semitische taalwetenschap grote vorderingen gemaakt. Nieuw licht werd geworpen op vaak onbegrepen gedeelten van de bijbel. Om slechts een enkel voorbeeld te noemen: ongeveer 50 jaar geleden werden er in de ruïneheuvel Ras esSamra, de plaats van het oude Ugarit, teksten in een soort noordwestsemitisch alfabetisch spijkerschrift gevonden. Ugarit ligt in Syrië aan de kust van de Middellandse Zee, recht tegenover de oostelijkste punt van Cyprus. Deze teksten, die dateren uit ongeveer 1300 V. Chr., hebben ons behalve een nieuwe kijk op de godsdienst van de Kanaanieten ook een toegang geboden naar een nieuwe interpretatie van het met het ugaritisch verwante hebreeuws. In deze teksten wordt dikwijls gesproken over Baal. één van de voornaamste ugaritische goden, als Taaiperikelen ,,wolkenrijder". De medeklinkers van dit ugaritische woord komen overeen Uit de oudheid zijn geschreven documenten tot ons gekomen in talen, die met die uit Ps. 68:5, waarin van God nu niet meer gesproken of geschreven gezegd w o r d t - volgens onze vertaling worden en dus ,,dood" zijn. Ook al - ,,die door de vlakten rijdt". Een kunnen we in strikte zin het he- nieuwe'vertaling zal in 't vervolg met breeuws en het grieks en zelfs ook het zo'n nieuwe ontdekking rekening aramees geen ,,dode" talen noemen moeten houden. omdat ze vandaag - soms nog door miljoenen - in moderne vorm gesproken worden, toch bieden de grammati- Genesis sche, syntactische, lexicale en andere In het dagelijks leven zijn we over 't aspecten van die talen menigmaal zo- algemeen direct in staat een advertenveel problemen, dat in de werkkamers tie in de krant te onderscheiden van van hen die zich met die talen bezig- een formuliergebed voor het avondhouden, wel de verzuchting gehoord maal, of een berichtje over een binwordt: stond er nog maar eens voor nenbrandje van een voorlichtend een keertje zo'n oude Hebreeër of hoofdartikel. Dat komt niet alleen Arameeër, om maar te zwijgen van door de inhoud van die berichten, een Sumeriër, Ugariet of Egyptenaar, maar ook door de vorm waarin ze geuit zijn graf op om ons een paar teksten goten zijn. Zo zijn er verschillende livoor te lezen en te verklaren. We we- teraire vormen, die ieder hun eigen

uitleggingscode hebben. Ook in de bijbel vinden we allerlei literaire vormen uit ver uiteenlopende tijden en talen terug, afkomstig van cultureel verschillend ingestelde mensen. In het OT treft men kronieken en geslachtslijsten aan, brieven en verhalen, gedichten en profetiën, fabels en legenden. Al deze literaire genres vindt men ook in Israels ..Umwelt". In een bij oppervlakkige kennisneming misschien louter historisch lijkend boekje als Genesis komen niet alleen allerlei verhalen over de aartsvaders voor. maar ook gedichten, zoals het lied van Lamech of de zegenspreuken van Jacob op zijn steifbed. Vele van deze verhalen tonen sterke verwantschap met wat we van andere volken die ouder dan Israël zijn en onder wier invloed Israël gestaan heeft, weten. Zo kennen we het imposante Gilgame§-epos uit de babylonisch-assyrische wereld. Het gaat hier om een zang die honderden jaren voordat Genesis op schrift werd gebracht niet alleen in de akkadische. maar reeds in de sumerische wereld bestond. De elfde zang van dit epos vertelt - in het babylonisch-assyrisch - een soort zondvloedverhaal dat niet alleen in grote trekken, maar ook in verschillende details zo sprekend op het zondvloedverhaal in Genesis lijkt, dat er - literair gezien - geen twijfel mogelijk is of er bestaat nauwe verwantschap, die of op ontlening of op een

6,16-7,13

GENESIS

9

hoK D'®Dn n i n n -^ntj HEK r'Vo vb^ ,-irk nyiin - S K . u , t D'*'7»i C'is c;rnn c-4»n rtyiz - j r n nnsi nhnahc n:|?rn i Tinüb yxn-hp -ep b'sarrnK K":p \:- -iKVi -.nvip, y.H2—\^>< S3 c g é n nnnp c'ri r n "-s—,rK •^*?"'52 "jt'srja nriK n i r r r t K "nttiii ^ r x 'rr-i?"ni< x'^prr," ••vx' «ini'pb Pi'rnp» :>V,T ,-i;p;i - c ; -^PK rtrvh n:nn-bx N-rp 'Ki; b/sa c'Jü w p ^ "pnxn r p n -Sip ré'pynpnaTlPi ' rapKi bttc^ npij'brKp-'^sp •^'p-np nrixr- :nvi-iriy'^'bi( " •ank rnx -vs« b3?' ni cp^.- :n'p3N'7 arb) f}7 rm •^•SK o :-nr!i 12- zrhn • ff^'3 nzrsrrb» •3173-^51 nps-ks pA''m,.T"-c(«'v 7 >• =' "Vnisp n-i-pp,-! npppp 1 bbp- ;pjri T P ? •;B'7 p'ps -P-NP. • «ip P7;''P th p f K' pppsp-jpi ••rêKi e-K p j r w p r r » — ^ ' r.'z^syi ~z\ przts TOP» - P - P P P trpo -Pis ;-PE>ir crx •=•:=• T-s'p-p-b'-pi:!.—Kp-b: ';E-bES-:P"PP T p p p •;;!< - p p s b i i T r r t r T X TTIPI rhh crz'X: P" P'PPPK pPiJ.T''? • nil» i.PTT ip^A—rx '7P3 p; csps :,PPPKP ".S brp T T P " ••;:•' pi >(ri.7 :pK,T-bp -p-p rr';^, b'pppi P:I? n'KP c ï r ; ? PPPP.TIP' :'7'PPP "P "ta pppp-bs -px T:p~r:i T r x i • -PÏ7K •bil t^pp-jpi pprtp :j\Ttt - r K ppppp-jpi r~~£r. rgpyi PP; p-p,p-bK pj-bs' 'KP p';b p-;c» :ppPK'.p-'rr C P P • r p 'j'ppp ^p' P ' P ' P ' P P P I J S ' . T - ' ; - -.r^r-it • P ' P ' : N ' P ; > -U'XP

- p s p r p ' : ^ « p p p p i - ^ S h r r r'K'P--rt;'.-';u';" :i'-NP-'7P nbPNi 'PPP P'pp'rt'Pp-bp'iEpp; >,prp P"p> n r ' ? p-—p-p ' P-PPPXI Pr P-EPPK f~,»7rhs PP'JP -,-"•• •.T'-Z'i P'PCP 17 • « n'm?(rTl^ i 19 . ,w« n-nn: • praem vb noi-n j * ^ 8 Til (. I ... .-'-^ init » 30 ( 33 •-' >tJ3 I Cp 7, I " • + 6 etói; iMSS . . J D'TI^S p-o " 1 a • ...* Hzp;! " ü (bis) I 3 • f J ^.x i 9 • 1 MS «. lJ»*'ss nin- I I I . • (dböu., ,,., t.Kdbi t '-^ >• n ^» 16 ' prps n ; i « . al «ÏJP ncW-^51(?l I 17 • add {prps E;P) J 19 * 1 c «3 C"ir C'Jt? llMSS «,«3«oJ» "ïSöl iCo 1. 3 * u.eJ» c : » D'ic •

Een gedeelte van het zondvloedverhaal in het hebreeuw.se Oude Testament.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen