VU Magazine 1981 - pagina 482

Uit de Hortus

De Plataan door Daan Smit „Toen nam Jacobzich verse takken van populieren, amandelbomen en platanen, en schilde daarop witte strepen door het wit aan de takken te ontbloten." Genesis30:37 ,,Ceders in Gods hof evenaarden hem niet, cypressen waren niet te vergelijken met zijn twijgen en platanen haalden niet bij zijn takken; geen boom in Gods hof was hem gelijk in schoonheid." Ezechiël31:8 De plataan die hier wordt bedoeld is de bij ons weinig voorkomende soort Platanus orientalis. Deze Oosterse plataan is in tegenstelling totde gewone plataan, P.x acerifolium(een hybride tussen P. occidentalis en P. orientalis) die overal als laanboom wordt aangeplant, vorstgevoelig. Daarentegen zien we de Oosterse Plataan wel veelvuldig als straatboom aangeplant in landen rond de Middellandse Zee. Platanen kunnen uitgroeien tot enorme exemplaren van maar liefst 50 m hoogte terwijl ze in sommigegevallen een stamomtrek kunnen bereiken van over de 12-15 meter! Vooral 's winters vallen ze extra op vanwege de incidenteel afschilferende bast. Zulke stukken laten dan lichtgekleurde plekken op de stam achter, bestaande uitnogjonge, nog nietdoor stof, uitlaatgassen en andereverontreinigingen aangetaste bast. De bloemen vormen te zamen een bolvormige bloeiwijze, die later uitgroeittoteen flinke ronde vrucht. Ze hangen aan lange stelen met meerdere bij elkaar van de takken naar beneden en worden pas goed zichtbaar, wanneeral het blad is afgevallen. Zodra de vruchten rijp zijn vallen ze uiteen, waarbij het pluizi-

ge zaad door de wind wordt verspreid. Platanus orientalis is in de Oriënt geen onbekende en komtdan ookveelvuldig voor in landen als Libanon, Syrië en Palestina. Ofschoon hetoverhet algemeen bomen zijn die bij voorkeur op het vlakke land gedijen, groeiend langs het wateren in vochtige gebieden, komen ze eveneens voorin subalpinestreken. In de Bijbel wordt de plataan veelal in één adem genoemd metdevan nature vochtminnende wilgen en populieren. Hetiszeer waarschijnlijk daterten tijde dat de bijbel geschreven werd veel meer platanen in het Heilige Land voorkwa-

men dan nu het geval is. Hoe het ook zij, de Oosterse Plataan werd ookdoorde Perzen, Grieken en Romeinen vereerd vanwege de dichtbebladerde kroon, waaronder het vooral bij warm weer goed toeven viel. Ook nu nog neemtde plataan in hetbijzonderals parkboom een nietonbeiangrijke plaats in. De tot imposante grootte uitgroeiende bomen zorgen vooral 's zomers voor veel schaduw en aangename koelte. De plataan behoorttotde z.g. kernhoutbomen. Het donkerbruine kernhout wordtdooreen dikke laag roodachtig wit spinthout omsloten. Het vers gekapte hout heeft een eigenaardig doordringende lucht die op paardemest lijkt. Bij een dwarsdoorsnede worden de brede — door donkere strepen afgegrensde — jaarringen goed zichtbaar. Hettamelijkzware, hardeen

vooral taaie hout is moeilijk te bewerken, droogt snel uit en is nietduurzaam. Nog een onprettige eigenschap is dat het snel scheurt. Als brandhout echter bezit het goede kwaliteiten vanwege de hoge warmteafgifte. Op zich levert de plataan een bijzonder fraaie houtsoort die doorzijn zijdeglansachtigestruktuur wel wordt gebruikt in de meubelindustrie. Ookwordterwel fineer van gemaakt. Het nadeel van dit alles is echter wel dat het, zoals reeds eerder opgemerktwerd, gemakkelijk scheurt. Door de enorme afmetingen die platanen in het algemeen kunnen bereiken zijn ze uitsluitend geschikt als laanboom of om in grote parken als solitair te worden geplant. Vooral wanneer zo'n boom voldoende ruimte heeftzich te ontwikkelen, groeit hij uit tot een majestueusexemplaarvan bijzondereschoonheid. Een boom voorde achtertuin is hetdusin geen geval.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen