VU Magazine 1981 - pagina 375

van de Dollar dè maatstaf voor de inflatie geworden (maar nu waren er prijsdalingen, dus een koersstijging van de Dollar, die bij devaluatie zou zijn opgetreden, zou wel hebben kunnen samengaan met een stabiel binnenlands prijsniveau, dat wil zeggen afwezigheid van inflatie). Voorts luidden de herstelbetalingsverplichtingen in marken van een bepaald goudgehalte. Een waardedaling van de Mark tegenover het goud (en daarmee tegenover de Dollar) zou betekenen dat de schuld in Reichsmarken uitgedrukt navenant zou stijgen (maar de binnenlandse deflatie was dan niet, of in veel mindere mate, nodig geweest). Ook het grootste deel van de buitenlandse schuld luidde in vreemde valuta en zou, in Marken uitgedrukt, toenemen bij een depreciatie. Brüning hoopte ten slotte te laten zien dat het Duitsland onmogelijk was, zelfs bij de grootste inspanning, om de voorgeschreven en afgesproken herstelbetalingen te verrichten. De Amerikaanse president Herbert Hoover stelde inderdaad een moratorium voor, een opschorting van de herstelbetalingen, voor de periode van één jaar. Dit Hoover-moratorium ging op 7 juli 1931 in. Bij de conferentie van Lausanne van juli 1932 werd Duitsland geheel bevrijd van verdere betalingsverplichtingen, afgezien van een betaling van RM 3 miljard die het niet eerder dan in 1935 zou hoeven verrichten (uit de opbrengst van een te plaatsen lening) en die het uiteraard nooit gedaan heeft. Nu voor de herstelbetalingen een moratorium gold, wilde de regering ook beperkingen opleggen aan de betaling van rente en aflossing op andere schulden aan het buitenland. De regering wilde dat niet eenzijdig doen, de bereidheid van Duitsland om te betalen en zich aan overeenkomsten te houden moest boven alle twijfel verheven blijven. Er moest eerst een catastrofe komen voor het buitenland wilde meewerken. Die trad op met het sluiten van de Danatbank en het stopzetten van het betalingsverkeer op 14 en 15 juli 1931.

trekken. Men kan nu bij voorbeeld goederen niet zonder meer kopen in het land dat ze het goedkoopst aanbood, maar moest een land zoeken dat zelf weer van Duitsland goederen in ruil wilde kopen. De buitenlandse handel en het buitenlandse betalingsverkeer moesten blijvend en in steeds verdergaande mate gereguleerd worden doordat andere landen de waarde van hun geldeenheid tegenover het goud lieten dalen en bovendien hun invoerbelemmeringen verzwaarden. Het Duitse prijsniveau kwam ver boven het prijsniveau op de internationale goederenmarkten te liggen (tegen de officiële wisselkoersen omgerekend). Duitsland bleef daardoor genoodzaakt de handel vergaand te reguleren, de invoer te belemmeren en voor uitvoer subsidies te geven. De deflatiepolitiek van Brüning kon niet het gewenste resultaat bereiken doordat andere landen depreciëerden en invoerbelemmeringen toepasten. Inmiddels moest er toch wat aan de werkloosheid gedaan worden. Om de goede wil van de regering te tonen werden op zeer bescheiden schaal werkgelegenheidsprogramma's voorbereid en plannen ontwikkeld om 600.000 werklozen op te onteigenen inefficiënt geleide Oost-Pruisische landgoederen te vestigen (die plannen zijn nooit uitgevoerd). Brüning meende dat hij daartoe kon overgaan omdat het tij aan het keren was. De kwestie van de herstelbetalingen was bijna geregeld en hij had ook al bijna bereikt dat Duitsland mocht herbewapenen (waarmee de tegenstand van de nationalistische partijen tegen de regering verzwakt zou moeten worden).

HiTLER'

NAAR MACHT Voor miilioenen Duitschers de redder van het vaderland

van en werkloosheidsbestrfjding Aan het vrije internationale betalingsverkeer kwam onder de druk der omstandigheden een einde. Wie buitenlandse betaalmiddelen of vorderingen op het buitenland bezat, moest die aan de Reichsbank verkopen. Voor betalingen in vreemde valuta was een vergunning nodig. Met buitenlandse banken en andere schuldeisers werden moratoria, zgn. Stillhalteabkommen, afgesloten. Terugbetaling van schulden zou in Marken geschieden op speciale rekeningen, waarover de buitenlandse schuldeisers alleen konden beschikken voor nauwkeurig omschreven bestedingen in Duitsland. Het verkeer in waardepapieren (zoals aandelen en obligaties) werd aan toezicht onderworpen. Er kwamen voorschriften voor de toegestane betalingstermijnen bij in- en uitvoer. De ene maatregel lokte de andere uit. Bij een vrij internationaal betalingsverkeer kan een land tekorten hebben in het verkeer met het ene land (dus meer moeten betalen dan het ontvangt), overschotten in het verkeer met het andere land. De deviezen (bij voorbeeld Dollars) die men overhoudt in het verkeer met het ene land, kan men gebruiken om het andere land te betalen. Nu, bij het gebrek aan deviezen, was men gedwongen met allerlei landen afzonderlijk afspraken te maken om de ontvangsten en betalingen zoveel mogelijk recht te

„Hiiter spreekt tot de Duitsclie jeugd in het „Braune Haus" te Münctien de hoofdzetel van de Nat.-Socialistische Partij".(Foto en onderschrift uit De Spiegel van 11 maart 1933)

341 vu-Magazine 10 (1981) 9 (oktober)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen