VU Magazine 1982 - pagina 10

— op een hele andere manier dan in de politiek. Ik zie Den Uyl niet tegen Van Agt zeggen: je hebt mij van vier kamerzetels beroofd, neem er nog vier. En Van Agt niet tegen Den Uyl: vriend, kom hogerop, wees gij minister-president en ik zal uw staatssecretaris zijn. De politiek gaat kapot, als het daar zo (op de manier van de kerk) zou toegaan. Omgekeerd gaat de kerk kapot, als daar het politieke model van omgang (het model van machtsverwerving) wordt binnen gebracht. Tot zover over de politiek. Sommige mensen doe je een plezier met zulke uitlatingen, anderen verdriet. Ik lig daar wel wakker van, omdat het betekent dat je zelf ook weer gebruikt kan worden door mensen die je niet als je bondgenoot bedoelt. Doe daaraan wat je kunt om het te voorkomen; zwijg als je niet beslist hoeft te spreken, zou mijn advies aan mijzelf zijn. Maar omdat geloof óók aan politiek moet doen, wil ik juist daarover niet zwijgen. Maar Kuitert is toch niet conservatief geworden? Het stond in Klaxon afgedrukt als een enigszins angstige vraag van Gollwitzer. Nee, was het genadige antwoord van de studenten die hem interviewden, dat niet, maar hij vindt dat het innerlijk vergeten wordt. Zucht van verlichting bij Gollwitzer. Dat kwam hem bekend voor. Hij had ook bij Dorothee Sölle zo'n soort verzet tegen die drooglegging van het existentiële gevonden. Ook een zucht van verlichting bij mijzelf: niemand wil graag voor conservatief gehouden worden. Ik ben het ook niet, denk ik, maar ik ben wel wat ouder geworden en dat betekent — ik zal dat niet verzwijgen — dat je wat sceptischer staat tegenover radicale acties om de wereld te veranderen, acties waarin — in tegenstelling tot vroeger — vele christenen op grond van hun geloof vandaag mee willen doen. Vroeger deden ze daaraan juist niet mee op grond van hun geloof. Daar word je nou sceptisch van! Ik laat het geloof er nu maar buiten, al wil ik daar nog best een appeltje over schillen. Ik ben er nog niet zo zeker van of het ons zo onomwonden aanspoort tot radicale wereldverandering als wij het dikwijls voorstellen. Maar afgezien daarvan — wie wat ouder wordt, heeft al heel wat acties in het zand zien lopen of omgekeerd aan de verwachting zien uitpakken; ook acties die je zelf hebt helpen opzetten. Dat maakt je niet conservatief, maar wat kritischer dan vroeger tegenover de kritiek op onze wereld. Ook de kritiek moet onder kritiek en voorzover de kritiek godsdienstig-ideoiogisch

8

,,cinig eenstemmigheid op gereformeerde synode .„.

van aard is, is geen discipline beter geschikt voor kritiek op de kritiek dan de theologie. Het is ondankbaar werk, dat heb ik ai wel ervaren. Je onderzoekt of het grote licht dat je buurman laat schijnen wel zo'n groot licht is, liefst zonder tegelijk dat licht te doven, want waarom zouden er ook geen kleine lichten mogen zijn? Een vervelend werkje, dat controleren en kritisch zijn. Niemand neemt het je in dank af. Maar je kunt er niet zonder, als theoloog, wil je niet groepsideoloog worden in plaats van te pogen waarheid en onwaarheid uit elkaar te houden, ik bestrijd het ouder worden dus niet door spijkerpakken aan te trekken of kettingen om te doen; ook niet door de daarbij passende theorieën aan te hangen ofte propageren. Evenmin zie ik wat in terugkeer naar wat voorbij is. Ik wil daar niet eens naar terug. Ik probeer het ouder worden liever vruchtbaar te maken door wat af te dempen (zonder mismoedig te maken) en door overdrijvingen, voorzover ze in mijn ogen de theologie kwaad doen, tegen te gaan. Ik zou niet graag mijn leven willen eindigen bij de krompraat van de welzijnswerkers of bij de cowboy-theologie van Ronald Reagan. De studenten zou ik daarvoor ook willen bewaren, maar dat is nog niet zo een-

voudig. Ze denken net als de Amerikaanse president: wij zijn bezield met idealen voor de wereld en ginds maken ze er een puinhoop van; hier staan God en de goeien en aan de andere kant van de streep de verkeerden, de voorwerpen van onze verontwaardiging; en de goeien winnen het altijd. Het is de theologie van het naïeve moralisme, dat drukke baasjes van ons maakt die schade lijden aan hun ziel. Er gebeuren in onze wereld te verschrikkelijke dingen, dan dat we met zo'n oppervlakkige theologie zouden kunnen volstaan. Natuurlijk, je houdt aan het eind ook minder over dan waarmee je begon. Je begint met een emmer vol en je eindigt met een beker koud water, die je jezelf en anderen denkt te kunnen geven als de nood aan de man komt. Ik zou graag een kleine geloofsleer schrijven, een dogmatiekje voor de generatie van nu, in de hoop dat ik dan nog op tijd zou komen voor deze mensen. Wat daarin zou moeten? Ik heb eens gelezen dat wat je werkelijk gelooft, datgene is waarnaar je altijd weer terugkeert. Als dat zo is, dan komt erin: God de Schepper en de vreugden van het bestaan; God de voorzienigheid en de raadsels, het bijster raken van Zijn spoor. Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus, zeg maar. Jezus Christus en de mislukkingen en de schuld van het bestaan: wij dwaalden allen als schapen maar de Heere heeft ons aller ongerechtigheid op hem doen neerkomen. En de Geest Gods zou erin komen, als de kern van het mens-zijn van de mensen in het bijzonder: van de christenen. Er is iets van God in de mensen, waardoor zij God kunnen herkennen in zijn openbaring en naar God kunnen verlangen als hun bestemming. Augustinus noemde God met recht en reden het eindpunt van al ons zoeken: 's mensen hoogste genot.

Debat voor IKON-televisie in VU-aula met prof. Schillebeeckx, juli 1975

vu-Magazine 11(1982) 1 üanuan)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen