VU Magazine 1983 - pagina 183

bleken zelfs zo sterk dat het er even naar heeft uitgezien dat Alberda met het werk moest stoppen. Ik herinner me nog de keer dat hij me in een opstandige bui toevertrouwde: .,dan ga ik tiet ttiuis doen". Dat zou ook makkelijk kunnen. De Engelse pioniers op dit gebied, de gynaecoloog Steptoe en de bioloog Edwards hebben al jaren een zeer goedlopende particuliere kliniek waar erg veel geld verdiend wordt met kunstmatige bevruchting buiten het lichaam. Wie de televisie-uitzending van Rondom tien heeft gezien, kon vaststellen dat althans het benodigde laboratorium-instrumentarium uiterst eenvoudig is, gemakkelijk onder te brengen in een niet al te grote keuken. Maar Alberda en Zeilmaker kregen toch het groene licht en mochten onder het argwanend toezicht van de ethische commissie doorgaan met hun werk. De resultaten tot nu toe lijken niet geweldig: met in totaal zo'n veertig bevruchtingen in het laboratorium van prof. Zeilmaker konden slechts vijf zwangerschappen worden bereikt waarvan er twee al weer spoedig mislukten. Er zijn dus nu drie reageerbuisbaby's op komst. Alberda en Zeilmaker zijn zelf niet ontevreden. Zij vertrouwen erop dat binnenkort een slagingskans van ruim 20 procent bij met name hun Australische collega's zal worden bereikt. Daarmee zouden ze al aardig in de richting komen van het normale, natuurlijke proces in de moederschoot waar dertig procent van de bevruchte eitjes uiteindelijk in de wieg belandt. De mogelijkheid om de natuur te verbeteren lijkt zelfs in beginsel aanwezig. Met de methode Alberda-Zeilmaker wordt eerst de hormoonwerking van de vrouw gestimuleerd, hetgeen doorgaans leidt tot het vrijkomen van meer dan één eicel. Operatief worden dan alle via echoscopie gesignaleerde eicellen opgepikt en in het laboratorium met het zaad van de echtgenoot bevrucht. Door meer bevruchte eitjes in de baarmoeder van de vrouw terug te zetten wordt de kans op een zwangerschap vergroot. Trouwens ook de kans op een meerling. In Australië waar dezelfde methode wordt toegepast zijn al verscheidene reageerbuis-tweelingen geboren. Science-fiction Tijdens de televisie-uitzending van ,,Rondom Tien" reageerden het Rotterdamse team en het hoofd gynaeco-

164

logie van Dijkzigt, prof. dr. A. C. Drogendijk, nogal afwerend op de vragen over mogelijk experimenteel gebruik van in het laboratorium bevruchte eitjes. Dat was aan de ene kant begrijpelijk, want het gaat hier om een uiterst gevoelige zaak die gemakkelijk in verband kan worden gepracht met science-fictionachtige voorstellingen van de geperfectioneerde en gemanipuleerde mens. Daarmee zou het Rotterdamse project niet zijn gediend. En vooral zolang de ziekenfondsen nog niet besloten hebben de behandelingskosten te betalen, is tact en uiterste behoedzaamheid geboden. Maar aan de andere kant was het niet reëel de discussie uit de weg te gaan. In het buitenland en vooral in Engeland wordt al jaren gesproken over goed en kwaad met betrekking tot de Dr. A. Th. Alberda, klaar voor de ingreep (foto Evert de Vries)

I •<

bevruchting van menselijke cellen in het laboratorium. De Medical Researchi Council \n Engeland probeerde in november '82 de maatschappelijke verontrusting over gebruik en misbruik van embryo's in het laboratorium weg te nemen door enkele duidelijke uitspraken. De commissie vond onder andere dat experimenten met vruchtjes, embryo's voor wetenschappelijke doeleinden, aanvaard geacht moesten worden, zij het onder bepaalde voorwaarden. In een van de laatste nummers van Medisch Contact kreeg prof. dr. H. M. Kuitert de nodige ruimte om zijn visie op gebruik en mogelijk misbruik van embryo's in het laboratorium uiteen te zetten. Uit het verhaal blijkt dat prof. Kuitert in 't algemeen afwijzend staat tegenover het gebruik voor experimenteel onderzoek van de embryo's, die niet bij de vrouw worden teruggeplaatst. Maar wat doe je dan met die reserve-embryo's? Proi.KuWerX:,, Het ligt voor de fiand dat een onderzoeker dan denkt aan een

alsnog nuttige bestemming: kunnen ze niet voor onderzoek worden gebruikt? Ik ben geneigd die vraag bevestigend te beantwoorden al was het maar om de schijn van een al te rigoureus standpunt te vermijden, tvlaar daarbij zou ik dan als restrictie willen aanbrengen dat onderzoek beperkt blijft tot observeren gedurende een gelimiteerde tijd(1), dat deze observaties de ontwikkeling van het geïmplanteerde embryo dienen (2) en dat ook voor deze handeling toestemming wordt gevraagd van de eigenaars (3)." Klompje cellen In de Rondom Tien-uitzending bleek het kardinale punt in de discussie te zijn, in hoeverre je bij een embryo van enkele dagen van een mens kunt spreken. Uit de voorgesprekken wist ik dat verschillende uitgenodigde echtparen, vermoedelijk vanwege hun ongewilde kinderloosheid, tegen abortus waren. Het lag dus voor de hand dat zij ook in zo'n embryo meer zien dan alleen een klompje cellen.

vu-Magazine 12 (1983) 5 mei 1983

Een echtpaar en de vrouw van een ander echtpaar spraken zich dan ook zeer duidelijk uit tégen gebruik voor wetenschappelijk onderzoek van althans hun bevruchte eitjes. Daarbij was het opmerkelijk dat men formuleringen gebruikte als ,,doodgaan" of „/n/ei/enA7ouden"vanhetembryo. vu-gynaecoloog dr. Schoemaker was dat kennelijk ook opgevallen en vond daarin een bevestiging van zijn eigen opvatting dat er bij een vruchtje van enkele dagen wel degelijk sprake is van een mens in wording, die volgens internationale verdragen dezelfde bescherming geniet als een mens na zijn geboorte. Ook hij verklaarde zich tegen elke vorm van experimenteel onderzoek van embryo's, verkregen door bevruchting in het laboratorium. Volgens dr. Schoemaker zal de kunstmatige bevruchting van menselijke cellen in het laboratorium over zo'n vijf jaar ook in Nederland in verschillende centra worden toegepast. Al voor die tijd zal men erin geslaagd zijn een methode te vinden om embryo's in te

vu-Magazine 12(1983) 5 mei 1983

De eicel w/ordt verwijderd met behulp van de zwarte „palttang" en zal via het witte slangetje belanden in het flesje uiterst rechts. Met behulp van de kijkbuis („laparoscoop") links op de foto, heeft dr. Alberda zicht op de inwendige verrichtingen (foto Evert de Vries)

vriezen en voor langere tijd te bewaren. Visioenen dringen zich op van diverse biologische laboratoriumruimten, waar wetenschappers hun experimenteerdrang uitleven op al of niet ingevroren embryo's. Wie zal hen controleren? De medisch filosoof drs. G. K. Kimsma (ook VU) betoogde in het t.v.-programma dat het automatisme in de gezondheidszorg ons al vaker parten heeft gespeeld. Ook nu weer dreigt het gevaar dat zich een techniek kan gaan ontwikkelen die van diep ingrijpende betekenis is voor mens en maatschappij. Zoiets mag je niet overlaten aan één individuele arts (bedoeld werd dr. Alberda). Drs. Kimsma beaamde hardgrondig dat voor het gebruik van deze nieuwe techniek eerst politieke beslissingen genomen dienen te worden. Een mening die door de meeste in het programma optredende artsen niet werd gedeeld. Geen wetten, maar regels moeten er komen, vonden zij. Bedacht en geformuleerd door de artsen zelf

165

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen