VU Magazine 1983 - pagina 153

avond in Stadskanaal. Niks geen spreker met ten slotte enkele vragen; al na enkele minuten komt de eerste interruptie; prof. Drenth is in voortdurend gesprek met de cursisten. Arbeid? Over dat onderwerp is iedereen deskundig. De werkloze meer nog dan toen hij nog 'n baan had. Overal is het onderwerp op de agenda gekomen de laatste jaren. Het hangt in de lucht dat het in de toekomst anders zal toegaan dan vroeger, maar hoe? Moeten we blijven vasthouden aan volledige werkgelegenheid als doelstelling of is het maar wijzer dat te vergeten? Er wordt hevig over getwist. Zal er ooit weer een toekomst zijn waarin er voor iedereen werk is? De geleerden zijn het duidelijk niet eens. Terwijl de een alles van economisch herstel verwacht, mompelen automatiseringsdeskundigen dat op 't ogenblik nog slechts 5 a 10 procent geautomatiseerd is, wat geautomatiseerd zou kunnen worden. Reeds verscheen de eerste robot in het journaal, die in de VS een kelner vervangt. En zo komt dan overal de vraag op tafel wat arbeid toch eigenlijk is. Waarom blijkt de mens doodongelukkig te worden als hij geen baan heeft? Psychologen, theologen en filosofen schrijven daar-j over al sinds jaar en dag min of meer moeilijke boe ken, maar een grote belangstelling voor de vruchtenl van hun denk- en speurwerk mag eigenlijk pas nu worden verwacht, nu Nederland zich opmaakt om de onvoorstelbare grens van één miljoen werklozen te passeren. Aan de Vrije Universiteit vond voorjaar 1981 een Studium Generale plaats „Arbeid nu en in de toeitomst", waarin lezingen werden gehouden door dr, R. O. Kwant, prof. dr. F. Polak, prof. dr. C. de Galan, mevr. Gardeniers-Berendsen, prof. dr. P. A. Cornells en jhr. mr. M. de Brauw. Aangevuld met een artikel van drs. P. Coenen en P. van Kalmthout, zijn deze lezingen nu in boekvorm verschenen bij de uitgeverij Intro in Nijkerk. Hoe snel de ontwikkelingen bergafwaarts gaan blijkt uit een zinnetje uit het voorwoord van prof. Cornelis: „Toen in augustus 1980 het plan opi<wam om een lezingencyclus over arbeid te organiseren, vermoedden we niet dat binnen een jaar het aantal mensen zonder werk met de helft zou toenemen met name tot meerdan 450.000 nu." Voor wie zich in het onderwerp wil verdiepen, ligt er verder een themanummer van Wending, van april 1982; „Een toekomstscenario van de arbeid",-waarin o.a. commentaren worden gegeven op het WRR-rapport „Vernieuwingen in het arbeidsbestel" (1981), Vanuit de VU loopt verder op 't ogenblik de VUSAcursus „Is werken wel zo belangrijk?" in Rotterdam, Enschede, Haarlem en Stadskanaal, waarover t.z.t. ook een klein boekje zal verschijnen.

Wel zo belangrijk? ,,ls werk wel zo belangrijk?" Wanneer een universiteit van calvinistische signatuur de boer op gaat met een cursus over deze vraag, is er alle reden om zich argwanend af te vragen wat er in onze cultuur aan de hand is. Immers in geen beschouwing over de arbeid ontbreekt een verwijzing naar Calvijn, uit wiens religieuze verering van werken het arbeidsethos wordt verklaard, die maakt dat we zelfs in ,,het paradijs" (de psycholoog Bert de Vries in De Telegraaf) niet gelukkig zijn. Bang kijkt de samenleving naar het cijfer van één vu-Magazine 12(1983) 4 april 1985

miljoen werklozen, waarop we ons kennelijk moeten voorbereiden voor het eind van dit jaar, begin volgend jaar. Dat heeft niet alleen te maken met de vage vrees zelf tot dat miljoen te behoren (tot plotseling het harde tegendeel blijkt, gelooft/hoopt iedereen zelf de dans wel te zullen ontspringen) maar omdat men zich niet goed kan voorstellen dat de maatschappij dit kan hebben. Loopt dat niet uit op de een of andere uitbarsting? En zo staat dan de herbezinning op de betekenis van de arbeid in het leven van de mens, die zich voltrekt in legio vergaderzalen en conferentie-oorden onder de

verdenking van de nood een deugd te willen maken. Een tevreden roker is geen onruststoker en zo is het ook met de werkloze. Woedende reacties kreeg evenwel de psycholoog Bert de Vries, die werkloosheid probeerde op te vijzelen tot een soort paradijselijke staat. Bij Sonja Barend diende de oud-minister van Sociale Zaken, Boersma — zelf net een jaar werkloos geweest —hem kortaf van repliek.

Sollicitatieplicht De psycholoog dr. P. J. Klandermans, die 17 maart aan de VU promoveerde op een studie over de pogingen van de Industriebond FNV om de leden te mobiliseren voor arbeidstijdverkorting, vatte de situatie begin 1983 in de volgende stelling samen: „Oe samenleving stelt de werkloze voor een onoplosbaar dilemma. Terwijl men hem enerzijds voorhoudt zijn arbeidsethos te verminderen, zou men hem anderzijds van arbeidsschuwheid betichten als hij dat inderdaad deed." Zo ongerijmd lijken de zaken inderdaad te liggen. Scherp kwam dat tot uiting toen de huidige minister van Sociale Zaken, De Koning, begin maart in antwoord op vragen van het liberale kamerlid Hermans weigerde de sollicitatieplicht voor werklozen te laten vallen. Als een werkloze niet regelmatig sollicitatiebriefjes post, loopt hij het risico van strafkortingen op

139

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen