VU Magazine 1988 - pagina 414

D.J. de Geer haalde voor het eerst in de geschiedenis socialisten in de regering. Foto HDC

zuilde' en 'objectieve' historische wetenschap, is de geschiedschrijving van uitgerekend dat verschijnsel verzuihng, zelf ook niet aan de vergruizing ontsnapt. Alhoewel reeds voor de Tweede Wereldoorlog soms gesproken werd van 'zuilen', dateert de opmars van de term 'verzuiling', inclusief de meer beladen c.q. wetenschappelijke implicaties daarvan, van de jaren zestig. Vooral A. Lijphart maakte in 1968 school met zijn boek Verzuiling, pacificatie en kentering in de Nederlandse politiek. Hierin poogde hij te analyseren hoe in een verzuilde maatschappij als de Nederlandse, toch politieke stabiliteit gehandhaafd kon worden. Volgens Lijphart werd Nederland door het pacificerend optreden van de ehtes van de zuilen, die op topniveau overleg pleegden en daarbij vaste politieke codes hanteerden, gevrijwaard van Noordierse toestanden. Lijphart zette de toon voor de discussie en andere wetenschappers hebben hier schier eindeloos op gevarieerd. Verzuihng werd onder meer verklaard als emancipatieverschijnsel, als model voor sociale beheersing door een 'bovenlaag', als voortzetting van het historische 'schikken en plooien' van elites, etc. (Zie bijvoorbeeld de discussie tussen S. Stuurman en D.Th. Kuiper over verzuiling in VU-Magazine van april 1984.)

De chrlstelijk=historische

fusie.

B

ij alle onenigheid over vraagstelling, onderzoeksmethoden en periodisering, wordt de term verzuiling echter bij iedereen als historisch begrip tamelijk klakkeloos geaccepteerd. Natuurlijk ontkomt geen enkele historicus eraan om met begrippen te werken, anders kan hij eenvoudig geen verhaal schrijven. Maar het gevaar dreigt dat een fictief en eigenlijk 'leeg' woord een grotere lading krijgt dan het kan dragen. Het is daarom heilzaam de geschiedenis en haar bron te laten spreken en op zoek te gaan naar 'wie es eigentlich gewesen (ist)'. In hoeverre is de term verzuiling met al haar vooronderstellingen en a-historisch uitgangspunt, in overeenstemming te brengen met de historische werkelijkheid? Als voorbeeld moge dienen de geschiedenis van een politieke partij die - hoewel protestants-christelijk - maar moei-

„Hij homt nooit weer van den wand, dat zweren wij!"

lijk in het verzuilde sjabloon te plaatsen is: de CHU. Over de Christelijk-Historische Unie en haar vertegenwoordigers is in het verleden nooit veel gepubhceerd. H. Van Spanning, sinds 1977 beleidsmedewerker bij de CDA-Tweede Kamerfractie, voorziet in deze lacune met zijn dissertatie De ChristelijkHistorische Unie 1908-1980. Enige hoofdlijnen uit haar geschiedenis, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde. 'Enige hoofdlijnen' is een wat bescheiden uitdrukking voor een boek-

werk, bestaande uit twee delen met samen meer dan duizend pagina's. Deze omvang en een wat geforceerde compositie, komen de leesbaarheid van het werk overigens niet ten goede. Een niet-ingewijde 'leek' met een gemiddelde historische interesse zal niet snel naar dit boek grijpen ter verpozing of bevrediging van zijn nieuwsgierigheid. Dat is jammer want geschiedenis hoort zeker niet alleen thuis in de ivoren toren van de wetenschap. Het proefschrift van Van Spanning is echter als informatiebron over het VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen