VU Magazine 1988 - pagina 10

uitzien. Men hield zich met name serieus bezig met Noord/Zuid-verhoudingen en met het milieu. Criteria werden ontwikkeld voor wat een 'goede' samenleving zou zijn. In Nederland hield een groep mensen uit verschillende wetenschappelijke disciplines zich met soortgelijke vragen bezig. Vooral de gevolgen van de ontwikkelingen in wetenschap en technologie voor de inrichting van de toekomstige samenleving, kregen de aandacht van dit 'beraad'; wilden de kerken zich zinvol bezighouden met de vraag hoe de samenleving van de toekomst ingericht zou moeten worden, dan dienden zij te beschikken over de kennis uit meer wetenschappelijke disciplines dan de theologie alleen. In deze kring ontstond al snel behoefte aan een vorm van ondersteuning. Er zou een centrum moeten

'Er zijn mensen die de liele last op hun schouders nemen. Die worden cynisch, óf ze gaan zich machteloos voelen.' komen dat de verslagen van de bijeenkomsten van het beraad zou verzorgen, en dat studie kon verrichten naar de onderwerpen waarop het beraad zich richtte.

mogelijke disciplines verenigd in werkgroepen. Er is bijvoorbeeld een derde-wereldgroep, bestaande uit cultureel-antropologen en ontwikkelingseconomen. Er is een werkgroep van theologen, milieudeskundigen en economen, die een toekomstscenario van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid bestudeert. Er is een zogenaamde 'werkgemeenschap' van economen en theologen die het economisch stelsel aan een ethische analyse onderwerpt. Naast de werkgroepen organiseert het MCKS ook zogenaamde 'beraden', waarvoor wisselende groepen van bij het onderwerp betrokken deskundigen worden uitgenodigd. De staf van het MCKS doet ter voorbereiding van deze werkgroepen en beraden geen zelfstandig wetenschappelijk onderzoek. Wel brengt men rapporten uit waarin bestaande wetenschappelijke inzichten worden geïnventariseerd. De in werkgroepen en beraden verworven inzichten vinden regelmatig hun neerslag in een door deelnemers geschreven boekje. Zo'n vijftienhonderd mensen zijn op de een of andere manier bij de activiteiten van het MCKS betrokken. "Het MCKS is niet zomaar een bloemetje," zegt Koelega, "het heeft diepe wortels in kerkelijk Nederland."

D

ick Koelega, theoloog van origine, is secretaris van het MCKS-project 'Techniek, ethiek en de toekomst'. De onderr was veel animo voor zo'n werpen die in het kader van dit procentrum, maar weinig geld. ject aan de orde komen hebben al Pas in 1982 kon het Multidi- vanaf zijn oprichting de aandacht sciplinair Centrum voor Kerk en van het MCKS. Technologie en naSamenleving van start gaan. Dat was tuurwetenschappen hebben in de eerte danken aan een startsubsidie van ste plaats een invloed op de moderne de overheid, waarmee een groot deel samenleving, die nauwelijks te overvan de kosten gedekt kon worden. schatten is. Nieuwe voortplantingsDe rest van het geld brachten de zes technieken, nieuwe telecommunicakerken op, die in het MCKS partici- tiesystemen, nieuwe vormen om arperen en die ook een meerderheid in beid te organiseren beïnvloeden de het bestuur vormen (de grootste pro- manier waarop mensen samenleven testantse kerken en de oud-katholie- diepgaand. Oude normen en waarke kerk; de rooms-katholieke kerk den blijken achterhaald, nieuwe dieheeft zich tot nu toe afzijdig gehou- nen zich niet vanzelf aan. Ethische den). De financiële basis van het vragen dringen zich op. Hoe moet er MCKS is wankel, want de overheids- op technologische ontwikkelingen subsidie loopt per 1 januari af en niet gereageerd worden? Hoe gewenst alle kerken zijn bereid hun bijdrage zijn deze ontwikkelingen eigenlijk? Bovendien is er eigenlijk niemand die aan het MCKS te vergroten. Toch heeft het MCKS in de afgelo- volledig greep heeft op de ontwikkepen jaren zijn bestaansrecht bewe- lingen op dit gebied. Dat geldt zeker zen. Onder de paraplu van het cen- voor de kerken. Die hebben het contrum zijn wetenschappers van alle tact met de wereld van technologie

E

en natuurwetenschappen verloren. Maar ook de natuurwetenschappelijke en technologische onderzoekers zélf hebben vaak het idee machteloos te staan tegenover ontwikkelingen in het eigen vakgebied. Het MCKS probeert als het ware de uitwisseling van ideeën tussen de kerken, en wetenschap en technologie weer te herstellen. De kerken moeten op de hoogte gebracht van wat er gaande is - zo niet, dan verhest hun bezinning op de toekomst haar betekenis. De mensen die in de wereld van technologie en natuurwetenschappen werkzaam zijn, moeten toegerust worden om ethische vragen, die in de kerken aan de orde zijn, ook in hun vakgebied serieus te nemen. De eerste hindernis die het MCKS daarbij moet nemen is het wijd verbreide idee dat de technologische ontwikkelingen niet te sturen zijn, dat ze een autonoom proces vormen waarop individuen geen invloed kunnen uitoefenen. Ir. H.Th. Bussemaker, manager bij IBM, gaf tijdens één van de beraden die het MCKS over dit onderwerp organiseerde, als voorbeeld de ontwikkeling van de computer. Deze ontwikkeling is alleen te begrijpen voor wie oog heeft voor de dynamiek van de informaticamarkt, betoogde hij. Er is sprake van een technology push: steeds snellere elektronicacomponenten worden ontwikkeld. Een ontwikkeling die voortkomt uit fundamenteel onderzoek, maar waarvan de onderzoekers nauwelijks de gevolgen konden voorzien. Tegelijkertijd was sprake van een demand pull: de vraag naar bepaalde produkten, die vooral economisch bepaald blijkt. De kosten van arbeid bijvoorbeeld, stegen na de Tweede Wereldoorlog. Dat maakte computers aantrekkelijk. Maar er kwamen bijvoorbeeld ook gecompliceerde wetten die de herverdeling van inkomens regelde, hetgeen weer een ingewikkelde administratievoering vereist. Bijgevolg steeg de vraag naar computers spectaculair.

N

iemand had deze ontwikkeling-in feite een samenloop van omstandigheden - kunnen voorspellen. IBM introduceerde de personal computer - een volgende fase in de ontwikkeling van dit apparaat - in 1981. Tot september van VU-MAGAZINE—JANUARI 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen