VU Magazine 1989 - pagina 237

van de gehate laüfundia en wijzen ook op de ecologische gevolgen van de aanplant van steeds meer eucalyptusbomen. Ook denken ze dat de coöperatieven zelf even goed in staat zijn te concurreren op de Europese markt.

P

rof. Cruz de Carvalho is verbonden aan de universiteit van Evora, de belangrijkste stad van de Alentejo, en is deskundig op landbouwgebied. Hij ziet de toekomst van de Portugese landbouw weinig rooskleurig in. "De Reforma Agraria was een falikante mislukking en slechts gebaseerd op slogans. De coöperatieven produceerden hetzelfde en op dezelfde wijze als de vroegere latifundia. Bovendien is men er niet in geslaagd een wezenlijke verhoging van de produktie tot stand te brengen. Collectivisme is overigens altijd een hachelijke zaak, zeker bij boeren, die van nature al individualistisch zijn ingesteld." Volgens Cruz de Carvalho is het voor Portugal nutteloos en onzinnig om andere EG-landen te gaan imiteren. "In de toekomst zal het heel moeilijk worden om te concurreren met West-Europa. Dat heeft een te grote voorsprong. De enige manier om de integratie te overleven is niet het exploiteren van produkten die elders al ontgonnen worden, zoals graan, maar slechts die produkten waarvoor in Portugal de beste condities zijn. Gezien het klimaat heeft het land een voorsprong bij het telen van tomaten en zuidvruchten. Ook kan worden gedacht aan het produceren van rijst." Hij besluit: "Het huidige beleid van de regering is een echte ramp. Het is er op gericht de bosbouw ongelimiteerd uit te breiden, met als gevolg dat alle landbouwgrond daarvoor plaats moet maken. Het is wel begrijpelijk dat de regering deze ontwikkeling steunt, want er staan veel belangen op het spel, vooral die van de papierindustrie. Maar men moet beseffen dat men met de export van houtpasta het minst belangrijke deel van het produkt exporteert. In het Westen wordt dit halfprodukt tot papier verwerkt, wat veel meer oplevert. Maar de verleiding is groot, want de export van houtpasta betaalt goed." D VU-MAGAZINE—JUNI 1989

^

adat Friedrich Nietzsche in 1885 vanuit Oberengadin 'Jenseits von Gut und Böse' naar zijn uitgever had gestuurd reageerde al snel een recensent in Bern. Bij de bouw van de Gotthardbaan waren de sphngstoffen voorzien van zwarte vlaggetjes: doodsgevaar. Ook dit boek zou van zulke zwarte vlaggetjes moeten worden voorzien. In deze maand, waarin voor de derde keer het Europees Parlement rechtstreeks wordt gekozen, aandacht voor nr 242 uit 'Jenseits'. Hierin spreekt Nietzsche over de Europeaan als "een wezenlijk bovennationale en nomadische soort mens die, fysiologisch gesproken, zich onderscheidt dooreen maximum aan aanpassingskunst en -kracht". Hij voert de Europeaan op als "Heerdenthier Mensch". De democratisering van Europa brengt volgens Nietzsche "een op slavernij in de fijnste zin voorbereide type mens" voort. En dit heeft op zijn beurt weer tot gevolg dat de democratisering van Europa onvrijwillig een kweekbed wordt voor "de sterke mens", voor tirannen die over deze kuddedieren heersen. De euforie over Europa ('Euroforie') is de laatste jaren toegenomen, met 1992-vlak voor het millenium-als voorlopig einddoel. Dan moet de Europese economische binnenmarkt van 350 miljoen mensen tot stand zijn gekomen. Ondertussen lijken de zorgen over het gebrek aan democatie-in actieve, participerende zin Nietzsche gebruikte het woord in pejoratieve, populistische zin-door de euroforie te worden overstemd. In steeds sterkere mate krijgen de instellingen van de Europese Gemeenschappen greep op ons leven, zonder dat de

bestuurden een directe greep op die bestuurders krijgen. Immers, niet het Europees Parlement (EP) maakt de wetten voor Europa, maar de Raad van Ministers, de vergadering van de twaalf lid-staten. Die Raad luistert nauw naar de voorstellen hem voorgelegd door de Europese Commissie, de hoogste ambtenaren van de EG, maar kan daar eenstemmig van afwijken. En het EP kan de Commissie naar huis sturen als het wil -maar

co CD

cc er waarom zou het? Dit bureaucratisch orgaan van de Gemeenschappen is immers, zeker onder Jacques Delors, de machtigste pleitbezorger van Europa tegenover de lidstaten. Het EP heeft het begrotingsrecht, het recht van advies, het recht om aan de Commissie verantwoording te vragen; het heeft de sterkste democratische legitimatie; het is een uniek transnationaal vertegenwoordigend lichaam. Maar het heeft niet de macht Niet zo erg, zeggen sommigen. In de Europese constitutie zit een 'creatieve spanning' tussen elementen die horen bij een statenbond (besluitvorming door het lichaam waarin de nationale staten zijn vertegenwoordigd net als destijds in onze Republiek van de Zeven Provinciën), en elementen die bij een bondsstaat passen (besluitvorming door organen van de gemeenschap). Die creatieve spanning der machten.

dat systeem van checks and balances zojgt wel dat er geen onaanvaardbare beslissingen worden genomen. Doe dan niet zo ouderwets-liberaal en nieuwerwets-linksom alle macht bij het parlement te willen leggen. Dan springt de zaak uiteen. En intussen gaat het toch lekker verder met dat ene Europa? De machtvan het economisch belang blijkt de nationale verschillen te kunnen opheffen. Was dat niet wat de Schumannen en Monnets

Europa: het kuddedier Mens destijds wilden: dat onderlinge oorlog op deze manier onmogelijk zou worden? En dan Nietzsche: had hij het toen al goed gezien dat de Europese mens zich als "Heerdenthier" bij deze ontwikkeling neerlegt, zich volgens economische wetmatigheden gelijk laat schakelen, zijn greep op de tirannen uit handen geeft? Feit is dat de EP-kandidaten in de verkiezingscampgane grote problemen hebben om hun machtsgebrek uitte leggen. Feit is dat problemen van werkgelegenheid, regionale armoede, milieu, cultuur en grondrechten even moeten wachten op die ene binnenmarkt, het Europa der ondernemers. En daarna? Is er dan nog ruimte voor het Europa der idealisten, voor hen die deze problemen willen aanpakken? Of krijgt Nietzsche gelijk, dat ons op slavernij voorbereide menstype intussen "der Wille zur Macht" heeft ingeruild vooreen grote schotel linzen?

15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen