VU Magazine 1991 - pagina 480

Wetenschap ten goede en ten kwade

1984

December 1983 vierde de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen haar 175-jarig bestaan met een symposium dat bovenstaande kop als titel droeg. De openingsrede werd gehouden door prof.dr. Jan Lever, bioloog en lid van het jubilerende, illustere gezelschap. 'De mogelijkheden voor kennisverwerving en -toepassing lijken momenteel wel onbegrensd. Maar waarom zijn wij dan niet blijer?' Enkele fragmenten uit de rede die VU-Magazine in het januarinummer van het 'Orwelljaar' 1984 integraal afdrukte.

Illustratie Arend van Dam

30

e mens heeft door het maken van hulpstukken de grenzen van de mogelijkheden van zijn organen drastisch weten te verleggen.(.) Het inventief bedenken en omvormend maken van accessoires van het eigen hchaam is kenmerkend voor onze soort. Met

D

gevolg een explosieve kennistoeneming, waarvan in het bijzonder de technologische en geneeskundige echo ons leven, beleven en ook sterven ingrijpend heeft veranderd. En wij zijn nog lang niet aan het eind, want de mogelijkheden voor kennisverwerving en -toepassing lijken momenteel wel onbegrensd. Maar, vragen wij ons vervolgens af, waarom zijn wij dan niet blijer? Is het soms zo dat wij allen langzamerhand aanvoelen dat er toch ergens grenzen zijn, grenzen aan de groei, en dat wij ons in toenemende mate realiseren dat wij deze hier en daar al grieze-

deze werden wij 'méér mans'. De ontwikkehng van deze grensverleggende prothesen is heel langzaam gegaan. Eigenlijk hebben wij pas in de laatste tientallen jaren reuzestappen vooruit gemaakt door het ontwerpen van hulphanden (van robotmachines tot micromanipulatoren), hulphersenen (de computers: sneldenkers met enorme geheugens), hulpzintuigen (denk aan electronenmicroscopen, radar en aan de IRAS-infrarooddetectoren) en hulpcommunicatiemiddelen (wij konden zelfs de mannetjes op de maan zien en horen). Deze formidabele hulpmiddelen worden in toenemende mate door alle wetenschappen gebruikt, met als

lig dicht hebben benaderd (denk bijvoorbeeld aan euthanasie en het kweken van menselijke embryo's) of zelfs reeds duidelijk hebben overschreden (nucleaire bewapening)? Met schrik constateren wij dat er voor ons, als eersten, geen ons beveihgende natuurlijke, niet te overschrijden, grenzen (bergen, zeeën, de 'hemel') meer zijn en dat wij deze dus nu voortaan zelf moeten stellen. Maar waar behoren deze grenzen dan in 'vredesnaam' te üggen? En welke poHtieke macht kan deze en dient deze dan te bewaken? Zitten wij oudere, en vooral jongere, mensen bij deze vragen niet sprakeloos, en zelfs tegenwoordig dikwijls werkloos, met onze beperkte handen in VU-MAGAZINE—DECEMBER 1991

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen